Page Text
________________
અસંખ્યાત-પ્રદેશી એવું આ આત્મદ્રવ્ય સ્વસ્વરૂપનું કર્તા, ભોક્તા છે. સ્વસ્વરૂપકર્તુત્વાદિ અનન્તધર્મોથી યુક્ત આત્મદ્રવ્ય શુદ્ધ છે. તેને છોડી દઈને બીજું આત્મદ્રવ્ય અશુદ્ધ છે. શુદ્ધ-નિર્મળ આત્મદ્રવ્યને જ માં પદથી (હું પદથી) સમજાવવામાં આવે છે. અહપદાર્થ શરીર નથી, ઈન્દ્રિયો નથી, મન નથી તેમ જ કર્માદિપુદ્ગલસંશ્લિષ્ટ અશુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય પણ નથી.
આવા શુદ્ધ આત્મદ્રવ્યનો શુદ્ધજ્ઞાન ગુણ છે; જે સર્વથા આવરણથી રહિત છે, એક જ સમયમાં સર્વ ક્ષેત્રમાં રહેલાં સર્વદ્રવ્યોના સર્વ કાળના સર્વ પર્યાયોને જણાવનાર કેવલજ્ઞાનસ્વરૂપ છે. એ શુદ્ધ આત્મદ્રવ્યનો ગુણ છે. આવરણ સાથેનો ક્ષયોપશમાદિભાવનો જ્ઞાનગુણ, શુદ્ધાત્મદ્રવ્યસમ્બન્ધી નથી, અશુદ્ધ એવા આત્મદ્રવ્યનો એ ગુણ છે.
ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યોથી છવદ્રવ્ય ભિન્ન છે. કારણ કે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને આશ્રયીને ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યોમાં અને જીવદ્રવ્યમાં ભેદ છે. તેથી છવદ્રવ્ય ધમસ્તિકાયાદિ સ્વરૂપ નથી. તેમ જ પુદ્ગલાદિસંબન્ધી અને અશુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય સમ્બન્ધી વર્ણાદિ ગુણો અને ક્ષયોપશમાદિ ભાવના જ્ઞાનાદિ ગુણો શુદ્ધ આત્મદ્રવ્યમાં ન હોવાથી તે તેને નથી. તેથી જે પોતે નથી અને જે પોતાનું નથી તેને પોતે અને પોતાનું માનવું, એ મોહ છે. આ મોહના પરિણામને(અધ્યવસાયને) ભેદવા માટે હું અન્ય નથી અને બીજા મારા નથી : આ પરિણામ પ્રબળ કારણ છે. પરિણામથી પરિણામ છેદાય – એ સમજી શકાય છે. નાગોડદમ્ અને ના મ’ આ પરિણામ
સ્વરૂપ પ્રબળ અસ્ત્રથી મોહનો ક્ષય થાય છે. આથી સમજી શકાશે કે સર્વ પરપદાર્થોમાં આત્માના ભેદની બુદ્ધિ રાખવી જોઈએ. આથી જ નિર્ઝન્થ સાધુ મહાત્માઓ, અનાદિની પર પદાર્થોના વિષયમાં થતી આત્મબુદ્ધિના ઉચ્છેદ માટે આશ્રવોનો ત્યાગ કરે છે, ભવનિસ્તારક ગુરુચરણે રહે છે, વનમાં વસે છે, સુખદુઃખાદિસ્વરૂપ વિપાક-ફળની પ્રત્યે ઉદાસીનતા ધરે છે.... આથી જ તેઓશ્રી પાપનાં ભાજન બનતા નથી - તે જણાવાય છે :
यो न मुह्यति लग्नेषु, भावेष्वौदयिकादिषु । आकाशमिव पङ्केन, नाऽसौ पापेन लिप्यते ॥४-३॥
(૩૬)
| SR No. | 006013 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 156 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |