Page Text
________________
ઉપદેશ પ–સૂત્ર અને અર્થ ઉભય પ્રમાણ છે. ननु स्फुटार्थ सूत्र किमित्येवं युक्त्या व्याकुलीक्रियत इत्यत आह--
श:-'न यालमिज्जा' सूत्रनो अर्थ तदन २५ट छ तेने भावी मधी युतिमाथी । માટે ડહોળવામાં આવી રહ્યો છે ? ઉત્તર :–
सुत्तं अत्थणिबद्धं छाया छायावओ जह णिबद्धा । तेणं केवलसुत्त अणुरत्तो होइ पडिणीओ ॥१४॥
શ્લેકાથી :–જેમ પડછાયે તેના આશ્રય સાથે ગાઢપણે સંકળાયેલો છે તે જ રીતે સૂત્ર અર્થસાથે સંકળાયેલું છે તેથી કેવળસૂત્રને આગ્રહી પ્રત્યેનીક છે. ૧૪
सूत्रम् अर्थस्य नियुक्तिभाष्यादिल्याख्यानस्य निबद्ध परतन्त्रम् , यथा छाया छायावतः पुरुषस्य निबद्धा परतन्का, छायागमनागमनयोर्नियमतः स्वाश्रयगमनागमनानुविधायित्वात् , एवं हि सूत्रमप्यर्थपर्यालोचनप्राप्यतात्पर्य एव प्रमाणं नान्यथा, अतिप्रसंगादिना प्रामाण्यस्य निश्चेतुम-. शक्यत्वात् , इति भवत्यर्थप्रामाण्याधीनप्रामाण्य फत्वात्सूत्रमर्थनिबद्धम् । तदुक्तं बृहत्कल्पभाष्ये
२२छाया जहा छायवतो णिबद्धा संपट्ठिए जाति ठिते य ठाति । अत्थो तहा गच्छति पज्जवेसु सुत्तपि अत्थाणुचरं तहेव ॥३६२८॥ २३विही व सुत्ते तहिं वारणा वा उभयं च इत्थं ति विकोवणट्ठा ॥३६२९ उ०॥ २४उस्सग्गउ णेव सुअं पमाण न वाऽपमाण कुसला वयंति ॥ अंधो अपगुं वहए स चावि कहेइ दोहंपि हिताय पंथं ॥३६३०॥ इति । अपि च यथाश्रुतस्यैव सूत्रस्य प्रामाण्येऽनुयोगक्रमवैयर्थ्यप्रसङ्गः । तदाहुः—[११ पंचाशके]
[ब. क. भा. ३३१५] २५ जह जुत्ते भणियं तहेव जइ तविआलणा णस्थि । किं कालिआणुओगो दिट्ठो दिट्टिप्पहाणेहिं ॥३४॥ ति .
इत्थमनभ्युपगच्छतामपायमुपदर्शयति-तेन-सूत्रस्यार्थानिबद्धत्वेन, केवलसूत्रे अनुरक्तः= सूत्रमेवैकं नः प्रमाणं नान्यदिति भूतायत्त इव पूत्कुर्वन् भवति प्रत्यनीकः, अर्थप्रामाण्यमनभ्युपगच्छतोऽपि श्रुत प्रति प्रत्यनीकताभिधानम् । तथा च व्याख्याप्रज्ञप्तिसूत्रम्-[भाग २, श. ८, उ. ८, सू. ३३९ २२ छाया यथा छायावतो निबद्धा संप्रस्थिते याति स्थिते च तिष्ठति ।
अर्थस्तथा गच्छति पर्यायेषु सूत्रमपि अर्थानुचर तथैव ।। २३ विधिर्वा सूने तत्र वारणा वा । उभयं च इत्थमिति विकोपनार्थाः ॥ २४ उत्सर्गतो नैव श्रुत प्रमाणं न वाऽप्रमाणं कुशला बदन्ति ।
अधश्च पगु वहते स चापि कथयति द्वावपि हिताय पन्थानमिति ॥३६३०।। २५ यद यथा सूत्रे भणित तथैव यदि तद्विचारणा नास्ति । किं कालिकानुयोगो दृष्टो दृष्टिप्रधानैरिति ॥
| SR No. | 006002 |
| Book Title | Updesh Rahasya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yashovijay Gani |
| Publisher | Andheri Jain Sangh |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 382 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |