Updesh Rahasya

SR No.: 006002
Original Sutra Author: N/A
Author: Yashovijay Gani
Publisher: Andheri Jain Sangh
Publication Year: 1983
Total Pages: 382
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 12 MB

Page 244

: - B५हेश २७-नित्य साशन त५ प्रशस्त छे.
यथैवमेतेषां यथावसरमितरकृत्यपरित्यागादपिकगुणलाभाननुबन्धिमोऽनुष्ठानस्याविधिप्रधानत्वाच्छुद्धोञ्छादिग्रहणेनापि न हितं, तथा न केवलमुपवासेनापि तत्स्यादित्याह--
ગુરૂકુલત્યાગીઓ અવસરચિત અન્ય કર્તવ્યનો પરિત્યાગ કરે છે. અને જેમાં વિશેષ લાભની હારમાળા નથી એવા અનુષ્ઠાનનું વિધિની પરવા કર્યા વિના સેવન કરે છે, તેઓ શુદ્ધભિક્ષાવૃત્તિ વગેરેનું પાલન કરે તે પણ જેમ તેમનું કેઈ હિત સધાતું નથી એમ કેવળ ઉપવાસ માટે પણ સમજવું. આ બાબત શ્લેક ૧૦૭માં સ્પષ્ટ કરે છે–
उववासो वि य एक्को ण सुंदरो, इयरकज्जचाएण । . .
णेमित्तिओ जमेसो णिचं एक्कासणं भणियं ॥१०७॥
પ્લેકાર્થ – ઈતર કર્તવ્યને ત્યજીને કરાતે એકલે ઉપવાસ પણ સારે નથી. કારણ કે ઉપવાસ નેમિત્તિક કર્તવ્ય છે. જ્યારે એકાશન નિત્ય કર્તવ્ય છે. ૧૦૭
उपवासोऽपि एकः केवलः, न सुंदरो=न स्वोचितफलदायी, इतरकार्यत्यागेन-विनयवैयावृत्त्याद्यपरकार्यावसीदनेन, काले कृतं हि सर्व फलवद् भवेत् , न चेतरकार्यकरण वेलायां तद्विरोध्युपवासकाल इति, एतदेवाह-यद्-यस्मादेष उपवासः, नैमित्तिकः= तथाविधनिमित्तोपनिपातसंभविकर्तव्यताकः, पर्वादिष्वेव तद्विधानात्, तत्र पर्वाणि चतुर्दश्यादीनि, यथोक्त व्यवहारभाष्ये
चउत्थछट्टठ्ठमकरणे अमिपक्खचउमासवरिसेसु । लहुओ गुरुओ लहुआ गुरुगा य कमेण बोधवा२१॥" आदिना २२"आर्यके उवसग्गे तितिक्खयाबंभचेरगुत्तीसु । पाणिदयातवहे शरीरवोच्छेअणढाए ॥"
[प्रव. सारो. ७३८] इति गाथोक्तानि कारणानि ग्राह्याणि । एकाशनं प्रतिदिनमेकवारभोजनं नित्यं सार्वदिनकं भणितम् ।
२३"अहोनिच्चं तवोकम्म सव्वबुद्धेहिं वन्नि। जाव लज्जासमा वित्ती एगभत्तं च मोअणं ॥" [द. वै. ६-६२]
इति सूत्रोपदेशात् । तदिदमुक्तमुपदेशपदे-[६८३-६८४] २४"उववासो वि हु एकासणस्य चाया ण सुंदरो पायं ।
णिच्चमिणं उववासो मित्तिगओ जओ भणिओ ॥" .. २१ चतुर्थषष्ठाष्टमाकरणे अष्टमीपाक्षिकचतुर्मासवर्षेषु । लघुको गुरुको लघुका गुरुकाश्च क्रमेण बोद्धव्या ॥ २२ आतंके उपसर्गे तितिक्षता ब्रह्मचर्यगुप्तिषु । प्राणिदयातपोहेतोः शरीरव्युच्छेदनार्थाय ।। २३ अहो नित्यं तपःकर्म सर्वबुद्ध वणितम् । यावल्लज्जासमा वृत्तिरेकभक्त च भोजनम् ॥ २४ उपवासोऽपि खलु एकाशनस्य त्यागान्न सुंदरः प्रायं । नित्यमयमुपवासो नमित्तिको यतो भणितः ॥