Page Text
________________
७४
ઉપદેશરહસ્ય ગાથા-૩૩
સિદ્ધાન્તી-ઉપક્ત પ્રકારનું સમાધાન દ્રવ્યસ્તવમાં પણ તુલ્ય સમજવું સિદ્ધાન્તીને આશય એ છે કે જિનપૂજા આદિ દ્રવ્યસ્તવ પણ તે તે કક્ષામાં શાસ્ત્ર વિહિત હોવાથી તેમ જ તેમાં ઉપરોક્ત પ્રકારનું પ્રમાદ ન હોવાથી હિંસા રૂપ નથી. ૩રા
विहितत्वमेवात्र समर्थयन्नाहદ્રવ્યસ્તવ શાસ્ત્રવિહિત છે તેનું સમર્થન આ પ્રમાણે છે –
जुत्तो य इमो भणिओ विरयाविरयाण कूव णाएण । समयम्मि अण्णहा पुण निवडिज्जा अत्थदंडम्मि ॥३३॥
શ્લેકાર્થશાસ્ત્રમાં કૂવાનાં દૃષ્ટાન્ડથી વિરતાવિરતોને દ્રવ્યસ્તવ યુક્ત કર્યો છે. અન્યથા અર્થદંડમાં તેને સમાવેશ થઈ જાય ૩૩
युक्तश्चेष्टफलश्च, अयं द्रव्यस्तवः, विरताविरतानां देशसंयमवताम् , कूपज्ञातेन कूपदृष्टान्तेन, समये-जिनप्रवचने । तथा चाऽऽवश्यकनियुक्तिंग्रन्थः
६४"अकसिणपवत्तगाणं विरयाविरयाण एस खलु जुत्तो । संसारपयणुकरणे दव्वत्थए कूवदित्तो ” [भाष्यगाथा १०४] त्ति
अस्या अर्थः [६ पंचाशक ४२ टीकायां] — अकृत्स्नमपरिपूर्ण संयमं प्रवर्त्तयन्ति विदधति ये तेऽकृत्स्नप्रवर्तकास्तेषाम् , अत एव विरताश्च ते निवृत्ता: स्थूलादिविशेषणेभ्यः प्राणातिपातादिभ्योऽविरताश्चानिवृत्ताः सूक्ष्मादिविशेषणेभ्यस्तेभ्य एवेति विरताविरतास्तेषाम् , एष द्रव्यस्तवः, खलुरवधारणे भिन्नक्रमश्च, युक्त एव सङ्गत एव, किम्फलोऽयमित्याह-संसारं भवं प्रतनुमल्प करोतीति संसारप्रतनुकरणः, इह च विशेषणस्य परनिपातः सिद्धसेनाचार्य इत्यादाविव न दुष्टः, लुप्तभावप्रत्ययत्वाद्वा संसारप्रतनुताकरण इति दृश्यम् । ननु कथञ्चित् सावद्यतया सदोषत्वेनानाश्रयणीयत्वादस्य कथं संसारप्रतनुकारित्वमित्याशङ्कयाह-द्रव्यस्तवे आश्रयणीयतया साधयितुमिष्टे, कूपदृष्टान्तोऽवटखननदृष्टान्तः । यथाहि तत्खनने श्रमपिपासादिदोषसम्भवेऽप्यग्रे स्वादुजलप्रादुर्भूतौ तदपनयनपूर्वकगुणान्तरदर्शनान्नायुक्तत्वं तथा द्रव्यस्तवेऽपि पृथिव्याद्यारम्भप्रभवदोषापनयनपूर्वकगुणान्तरदर्शनान्न तथात्वम् । तथा महानिशीथ-श्रुतस्कंधेऽप्युक्तम्
६५अकसिणपवत्तगाणं विरयाविरयाण एस खलु जुत्तो ।
जे कसिण संजमविऊ पुप्फाइ न कप्पए तेसिं ॥ [३।३८] इत्यादि । तथा
FF काउंपिं जिणाययणेहिं मंडियौं सयलमेइणीवट्ट ।
दाणाइचउक्केण वि सुटु वि गच्छिज्ज अच्चुअं ॥३॥५७॥ न परओ ॥इत्यपि । ६४ अकृत्स्नप्रवर्तकानां विरताविरतानामेव खलु युक्तः । संसारप्रतनुकरणे द्रव्यस्तवे कूपदृष्टान्तः ।। ६५ अकृत्स्नप्रवर्तकानां विरताविरतानामेष खलु युक्तः । ये कृत्स्नसंयमविदः पुष्पादि न कल्पते तेषाम् ॥ ६६ कृत्वापि जिनायतनैः मण्डित सकलमेदिनीवर्तम् ॥ दानादिचतुष्केनापि सुष्ट्रपति गच्छे अच्युतम् ।। न परतः ॥
| SR No. | 006002 |
| Book Title | Updesh Rahasya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yashovijay Gani |
| Publisher | Andheri Jain Sangh |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 382 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |