________________
પોડિચેરી આગમન અને નિવાસ
૪૯
,,
એક રાતના બધા બેઠા હતા ત્યાં તેણે આવીને ધડાકો કર્યો કેઃ ‘‘હું સી.આઈ.ડી.નો માણસ છું.'' બધાને હસવું આવ્યું પણ એ ગંભીર થઈ ગયો અને કહેવા લાગ્યો: “તમે નથી માનતા પણ એ વાત સાચી છે. મને નિયમિત રૂ. ૫૦ પગાર મળે છે. અને નીચે જઈ પોતાના પગારની રકમ લઈ આવ્યો. આવા સારા માણસ વિરુદ્ધ આવું કામ કરવા માટે તે બહુ શરમિંદો બની ગયો અને બધાને ભેટ્યો. શ્રી અરવિંદના ચરણ પાસે બેસી ગયો. રૂ. ૫૦ તેમને અર્પણ કર્યા અને લાગણીવશ થઈ રડવા લાગ્યો. વાતાવરણ એકદમ ગંભીર થઈ ગયું. તેણે કહ્યું: ‘‘મારો સમય પૂરો થવાથી મારી બદલી મેં માંગી હતી, મારી જગ્યાએ સી.આઇ.ડી.નો બીજો માણસ આવવાનો હતો. તેને મારી ઓળખ પડે માટે મારે માથું મૂંડાવી નાખવાનું નક્કી થયેલું. મોનીએ પણ તરત જ તેમ કર્યું. વળી મોની વગેરેની વર્તણૂક પણ મને તેઓ જાણીને હકીકત છુપાવતા હોય તેવી લાગી. એટલે મને પાકો વહેમ ગયો કે હું સી.આઈ.ડી.નો માણસ છું તે બહાર પડી ગયું છે માટે મારે હવે એ વાત કબૂલ કરવી જોઈએ. ' ' શ્રી અરવિંદ બિલકુલ બોલ્યા નહીં. તેઓ તો જેવા હતા તેવા સ્વસ્થ જ રહ્યા. બીરેન ત્યાં બહુ ટકી શક્યો નહીં અને ચાલ્યો ગયો.
શ્રી અરવિદની આજુબાજુના કોઈ માણસને બીરેન સી.આઈ.ડી.નો માણસ હોવાનો ક્યારેય વહેમ નહોતો ગયો. મોનીએ માથું મૂંડાવ્યું તે તો એક અકસ્માત જ હતો. પરંતુ હવે આપણે કહી શકીશું ખરા કે તે એકમાત્ર અકસ્માત જ હતો ?
આમ સી.આઈ.ડી.ના પ્રયત્નો વ્યર્થ થતા ગયા ત્યાં બીજી એક પરિસ્થિતિ પેદા થઈ. અંગ્રેજ સરકારના પુષ્કળ દબાણને
