________________
પાંડચેરી આગમન અને નિવાસ ૪૫ પોતાના ગુરુભાષિત ઉત્તર યોગી શ્રી અરવિંદ હોવાની એમને પ્રતીતિ થઈ. અને તેઓ તરફથી શ્રી અરવિંદને આર્થિક મદદ મળી. ચંદ્રનગરવાળા મોતીલાલ રૉય તરફથી પણ મદદ મળતી રહી. વળી અચિંતિત દિશાઓમાંથી પણ બારીઓ ખૂલતી રહી અને શ્રી અરવિંદનો યોગ, છતિમસંતુષ્ટો દૈવપ્રેરિત મળી આવેલ લાભથી સંતુષ્ટ રહી આગળ ને આગળ વધતો રહ્યો.
બીજી બાજુ બંગાળમાંથી અને હિંદમાંથી શ્રી અરવિંદને રાજકારણમાં પાછા લાવવાનું અને હિંદની સ્વતંત્રતાની ચળવળનું નેતૃત્વ સંભાળવાને પ્રેમપૂર્ણ આગ્રહો થતા રહ્યા અને કદીક કદીક દબાણો થતાં રહ્યાં. કેટલાક નનામા કાગળો આવતા. કેટલાકમાં તેમને પ્રગટ થવાને પડકાર ફેંકાતો. કેટલાક એ મતલબનું જણાવતા કે શ્રી અરવિદે રાજકીય ક્ષેત્રનો ત્યાગ કર્યો તેના કારણમાં કાં તો એમને એમ લાગી ગયું હોય કે તેઓ એ ક્ષેત્રમાં કાંઈ કરી શકે તેમ નથી અથવા તો એમ બને કે એમને ડર પેસી ગયો હોય, અને તેથી તેઓ યુદ્ધક્ષેત્ર છોડી નીકળી ગયા હોય ! આ વિશે આપણે કોઈ પણ મત બાંધીએ તે પહેલાં તેમણે જ જે ખુલાસો કર્યો છે તે કાન દઈ સાંભળીએ. તેઓએ કહેલુંઃ
‘‘અહીં એ પણ કહેવું જરૂરી છે કે રાજકીય ક્ષેત્રમાં હું કાંઈ કરી શકું તેમ નથી એવું મને લાગ્યું તેથી મેં એ કાર્ય છોડી દીધું એ સાચું નથી. એ વિચાર મારા મનમાં કદી આવ્યો નથી. હું અહીં ચાલી આવ્યો કારણ કે મારી યોગસાધનામાં કશો પણ અંતરાય થાય એવું હું ઈચ્છતો ન હતો, અને બીજું કારણ એ હતું કે એ બાબતમાં મને અંતરમાંથી સ્પષ્ટ આદેશ પણ મળ્યો હતો. રાજકીય કાર્ય સાથેનો બધો સંબંધ મેં કાપી નાખ્યો છે પણ તેમ કરતાં પહેલાં મારા અંતરમાં ઉદ્દભવેલા
