________________
૩૪
મહર્ષિ અરવિંદ આવ્યા અને શ્રી અરવિંદને પણ તેઓએ આ ગુનાના તહોમતમાં જોડી દીધા , ૪-૫-૧૯૦૮ને રોજ શ્રી અરવિંદને પોલીસના ભારી પહેરા હેઠળ ગિરફતાર કરવામાં આવ્યા. પૂરા એક વર્ષ સુધી રાજ્યોહનો કેસ બીજા ૪૨ આરોપીઓ સહિત તેમની સામે ચાલ્યો તેમાં સરકારી પક્ષનું તેઓ સતત આકરું નિશાન બની રહ્યા. કલકત્તાના અગ્રગણ્ય બૅરિસ્ટર ચિત્તરંજન દાસ શ્રી અરવિંદના વકીલ બન્યા. તેમણે મોટો આર્થિક ભોગ આપી, અત્યંત પરિશ્રમ કરી શ્રી અરવિંદનો બચાવ કર્યો. વર્ષને અંતે શ્રી અરવિંદને જ્યારે નિવેદન કરવાનું કહેવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું:
“જે એમ સૂચવવામાં આવતું હોય કે મેં મારા દેશને સ્વતંત્રતાના આદર્શનો ઉપદેશ કરેલો છે તો એ સાચું છે. એ જે અપરાધ હોય તો એ અપરાધ મેં કરેલો છે. મેં તેનો કદી વિરોધ કર્યો નથી. એ જો મારી ભૂલ હોય તો તમે મને સાંકળથી બાંધી શકો છો, મને જેલમાં પૂરી દઈ શકો છો, ચાહો તે સજા કરી શકો છો, પણ મારી પાસેથી એ આરોપનો કદી ઈન્કાર કરાવી શકશો નહીં. પરંતુ સ્વતંત્રતાના આદર્શના પ્રચાર માટે કાયદાની કોઈ કલમનો હું ગુનેગાર નથી.'
ચિત્તરંજન દાસે પછી છેલ્લું નિવેદન કરતાં ઉમેર્યું કે “તો, આ ઉપરથી, મારી આપને અપીલ છે કે આના જેવો મનુષ્ય, કે જેના ઉપર તેણે કરેલા કહેવાતા ગુનાઓનો આરોપ મૂકવામાં આવેલો છે તે આ કોર્ટના ન્યાયાસન આગળ ખડો છે, એટલું જ નહીં એ ઈતિહાસની હાઈકોર્ટના ન્યાયાસન સમક્ષ ઊભેલો છે અને મારી આપને અપીલ છે કે આ વિવાદની વસ્તુ શાંત પડી જશે તે પછી લાંબા સમય સુધી, આ અંધાધૂંધી, આ આંદોલન અટકી જશે તે પછી લાંબા
