________________
બંગાળમાં
૨૯ ૧૯૦૭ના ડિસેમ્બરમાં સુરતમાં ભરાયેલી ઈતિહાસ-પ્રસિદ્ધ કોંગ્રેસમાં પડદા પાછળથી નેતૃત્વ પૂરું પાડી કોંગ્રેસના સંપૂર્ણ
સ્વરાજ્યના કાર્યક્રમને તેમણે જ આગળ વધારેલો અને મવાળ પક્ષને સખત ફટકો પડેલો. કોંગ્રેસમાં ભંગાણ પણ અહીં જ પડેલું.
RM17 Gell? Every thing was converging a one point - બધું જ સ્વાતંત્ર્યપ્રાપ્તિના યજ્ઞકુંડમાં હોમાતું હતું ત્યારે અંદરથી એક તાર તેમને અધ્યાત્મ અને યોગ તરફ ખેંચતો જ રહેતો હતો. શ્રી અરવિંદ પોતે વડોદરાનિવાસનાં છેલ્લાં વર્ષો દરમિયાન નિયમિત પ્રાણાયામ કરતા હતા અને પ્રાણાયામની શક્તિથી પરિચિત થયેલા હતા. તેમને મદદ કરી શકે તેવા યોગીની તેઓ શોધમાં હતા. બારીન્દ્રને તેમણે યોગના કોઈ જાણકાર પુરુષ સાથે મેળાપ કરી આપવાનું જણાવેલું અને બારીન્દ્ર મહારાષ્ટ્રના યોગી વિષ્ણુ ભાસ્કર લેલે સાથે વડોદરામાં શ્રી અરવિંદનું મિલન ગોઠવ્યું હતું.
સુરત કોંગ્રેસની પૂર્ણાહુતિ પછી શ્રી અરવિંદ સીધા વડોદરા ગયા. શ્રી લેલે વડોદરા આવી પહોંચ્યા હતા. સરદાર મજુમદારના મકાનના ઉપરના ખંડમાં ૧૯૦૭ના ડિસેમ્બરમાં તેઓ ત્રણ દિવસ યોગી લેલે સાથે રહ્યા. તેઓએ પછીથી કહેલું કે લેલેમાં તે વખતે અસાધારણ શક્તિ હતી. માણસની સામાન્ય ચેતનાને ઊર્ધ્વ ચેતના પ્રત્યે ખુલ્લી કરી આપવાની મહાન શક્તિ તેઓ પાસે હતી.
લેલેએ મને કહ્યું: ““બેસો અને જોતા રહો, તમને દેખાશે કે તમારા વિચારો તમારામાં બહારથી આવે છે. તે દાખલ થાય તે
