________________
મહર્ષિ અરવિંદ સલામત રાખવાની પંચાતમાં તેઓ કદી પડતા નહીં. એક વાર તે વિશે પૂછતાં તેમણે જવાબ આપેલો, ““જુઓ, આપણે પ્રામાણિક અને સારા લોકો વચ્ચે રહીએ છીએ તેનો એ પુરાવો છે. . . . મારે માટે તો ભગવાન હિસાબ રાખે છે. મને જેટલાની જરૂર છે તેટલા પૈસા તે મને આપે છે. બાકીના પોતાની પાસે રાખે છે. ગમે તેમ પણ મને પૈસાની તંગીમાં ભગવાન રાખતો નથી. તો પછી મારે શી ચિંતા કરવી ?''
“વાંચવામાં તેઓ એટલા બધા એકાગ્ર થઈ જતા કે આજુબાજુની વસ્તુઓ વિશે કેટલીક વાર તદ્દન બેધ્યાન બની જતા.'' એક દિવસ સાંજે નોકર એમનું ખાણું લઈને આવ્યો અને થાળીઓ ટેબલ પર મૂકીને શ્રી અરવિંદને ખબર આપ્યા: “રા' રવીના રવા હૈ” બાજુ પર ફર્યા વિના જ એમણે કહ્યું : “અચ્છા'. એકાદ કલાક પછી થાળીઓ પાછી લેવાને નોકર આવ્યો ત્યારે અડક્યા વગરની થાળીઓ એમ ને એમ પડેલી જોઈ. શ્રી અરવિંદને ખલેલ કરવાની તેની હિંમત હતી નહીં. તે મારી પાસે આવ્યો અને મને વાત કરી. હું એમના ઓરડામાં ગયો અને ખાવાનું વાટ જુએ છે એમ કહ્યું એટલે પોતે સ્મિત કરી ટેબલ પાસે ગયા અને થોડા વખતમાં ખાવાનું પતાવીને ચુપચાપ પાછા વાંચવા બેસી ગયા.'' ૧૮૯૮-'૯હ્ના ગાળા દરમિયાન સુવિદિત બંગાળી લેખક દીનેન્દ્રકુમાર રૉયને શ્રી અરવિંદે બંગાળી ભાષાને સારો પરિચય પામવા માટે વડોદરા બોલાવ્યા હતા. શ્રી રૉય નોંધે છે કે, “પુસ્તકની પેટીઓ પારસલથી આવતી અને ઘરમાં ફ્રેન્ચ, જર્મન, રશિયન, ગ્રીક, લૅટિન, અંગ્રેજી એમ વિવિધ ભાષાઓમાં પુસ્તકો હતાં. ચોસરથી માંડીને સ્વીનબર્ન સુધીના
