________________
મહર્ષિ અરવિંદ શું? અને શાંતિ'નું ચારે કોર વીંટળાઈ વળવું એ વળી શું?
પોતાના ઇંગ્લેંડના નિવાસ દરમિયાન આ ‘તમસે,' આ અંધકારની ચાદરે તેમના જીવનબીજ પર ધસી આવતા વિરોધી તમસના ધસારાને પોતાનામાં સમાવી લઈ તેની અસરમાંથી શ્રી અરવિંદને રક્ષી લીધેલા અને ભારતની ધરતી પર પગ મૂકતાં એ અંતરપટનું કાર્ય પૂરું થતાં એ ખસી જઈ પૂર્ણ શાંતિની અનુભૂતિમાં તેઓ નિમગ્ન થયેલા.
શ્રી અરવિંદ ઈંગ્લેંડમાં હતા ત્યાં સુધી કોઈ ખાસ આધ્યાત્મિક અનુભૂતિ વિનાના તેઓ અજ્ઞેયવાદી અને નાસ્તિક જેવા હતા. અને ભારતભૂમિ પર પગ મૂકતાં જ એ અંધકાર હટી ગયો. શાંતિની અનુભૂતિ તો ત્યાર પછી એક એકથી ચડિયાતી અને વધુ ને વધુ બળવત્તર બનતી જતી આધ્યાત્મિક અનુભૂતિઓની અગ્રેસર યાને પ્રથમ હતી.
શ્રી અરવિંદના હિંદ પાછા ફરવાની રાહ જોતા અને સતત તેનું સ્મરણ કરતા તેમના પિતાને ભૂલમાં એવી ખબર મળી કે તેમનો વહાલો પુત્ર “ઓરો' સ્ટીમર ડૂબી જવાથી માર્ગમાં મરણ પામ્યો છે. આ કારી ઘા તેઓ સહી શક્યા નહીં અને શ્રી અરવિંદ ભારત પહોંચે તે પહેલાં જ તેઓ હૃદયરોગના હુમલાથી ‘ઑરો. . . ઓરો' કરતા મરણ પામ્યા. શ્રી અરવિંદ ડૂબતી નૌકામાં મુસાફરી નહોતા કરતા. તેઓની સ્ટીમર તો બીજી હતી, “કાર્બેજ' અને તે તોફાનમાં સપડાવા છતાં મુંબઈ સહીસલામત આવી પહોચેલી.
સાત વર્ષની શિશુ ઉંમરે ઇંગ્લેંડ ગયેલા શ્રી અરવિંદ એકવીસ વર્ષની યુવાન વયે હિંદ પાછા ફર્યા. મુંબઈ બંદરે ઊતરી સીધા વડોદરા ગયા.
