________________
શ્રી રમણ મહર્ષિ રોટલો મોટો હતો. કોઈ દિવસ મહેમાન વગરનો ખાલી ન જતો. ઘરનો અડધો ભાગ અતિથિગૃહ તરીકે જ વપરાતો. દ્વિજોચિત પરંપરાનું પાલન થતું.
સ્થળ-કુટુંબના આ માંગલ્ય સાથે રમણજન્મના સમયનું માંગલ્ય ભળ્યું અને સ્થળ-કાળ-કુટુંબની મંગલ ત્રિવેણી વહી રહી. તામિલ વર્ષ પ્રમાથીના મહંઝી માસનો સોળમો દિવસ, પુનર્વસુ નક્ષત્ર એટલે તિરુ વદીરાઈનો પાવન દિન (માર્ગશીર્ષના આદ્રનો મંગલ ઉત્સવ દિન). આ જ દિવસે બ્રહ્મા અને વિષ્ણુની વચ્ચે પુરાણ કાળમાં ભગવાન શિવ-પરમતત્ત્વજ્ઞાનાગ્નિ સ્તભંસ્વરૂપે-અરુણાચલરૂપે આવિર્ભત થયા હતા !
ભગવાન રમણનું માબાપે દીધેલું નામ વેંકટરામન હતું. માબાપનું એ બીજું સંતાન હતા. મોટા ભાઈનું નામ નાગસ્વામી અને નાના ભાઈનું નામ નાગસુંદર હતું. આલાર મેલુ નામનાં એક બહેન હતાં.
સાંસારિક પદાથોની હજુ તો પૂરી પિછાણ પણ થઈ ન હતી ત્યારથી જ શિશુવયની શરૂઆતથી જ વેકટરામનના હૈયે કોઈક અગમ્ય સ્વયંસ્કરણા દ્વારા અરુણાચલની સ્મૃતિ જાગી ઊઠી. એ વખતે અરુણાચલ અને તિરુવણમલૅના અભેદનો ખ્યાલ ન હોવા છતાં અરુણાચલની પરમોચ્ચ અને મહત્તમતાની આંતરિક અનુભૂતિ સર્વદા જાગતી રહેતી. ઘણાં વરસો પછી તેઓ મદુરાઈમાં દસમા ધોરણમાં ભણતા હતા ત્યારે – સને ૧૮૯૫ના નવેમ્બર માસમાં - એક વડીલ સગા પાસેથી તે બંનેનો અભેદ જાણ્યો. ‘અરુણાચલનું સ્વયંસ્કુરિત ચિંતન મોક્ષદાયક છે.” બે દિવ્ય વિધાન, વેંકટરામનની જીવનમુક્ત સ્થિતિની સાખ પૂરે છે.
