________________
૧૮ સ્વામી શ્રી રામદાસ (કનહનગઢ કેરળ)
બીજે દિવસે સ્વામીજી ફરી એ માજી પાસે ગયા. માજીના મુખ પર આજે આનંદ જણાતો હતો, સ્વામીજીની સલાહ પ્રમાણે તેમણે કરી જોયું હતું ને પરિણામે એમનાં શોક ને ચિંતા ઘટ્યાં હતાં. સ્વામીજીએ માજીના હાથની રાંધેલી રોટલી મોજથી ખાધી. ત્રીજી વાર મુલાકાત લીધી ત્યારે જોયું કે માજીના મુખેથી રામનામનો જપ સતત ચાલી રહ્યો હતો.
એમ જ એક વખત બપોરના ફરતાં ફરતાં તરસ લાગી. કેટલીક સ્ત્રીઓ પાણી ભરી રહી હતી. સ્વામીજીએ એક સ્ત્રી પાસે જઈ પાણી માગ્યું. બાઈએ કહ્યું: “મહારાજ, હું મુસલમાન છું અને તમે તો હિંદુ સાધુ છો. મારા હાથનું પાણી તમારાથી ન પિવાય.''
સ્વામીજીએ કહ્યું: ‘‘અરે મા, રામદાસ એવો ભેદ નથી રાખતો'' અને એ સ્ત્રીએ આપેલું પાણી પ્રેમથી પી આગળ ચાલ્યા.
ઝાંસીમાં એક વખત એક શિક્ષક સ્વામીજી સાથે વાદવિવાદ કરવા આવ્યા. શિક્ષક આર્યસમાજી અને ઉગ્ર સ્વભાવના હતા. ચર્ચા દરમિયાન પેલા ભાઈ મર્યાદા ઓળંગી ગમે તેમ બોલવા લાગ્યા. બીજે દિવસે એ ગૃહસ્થ સ્વામીજી પાસે આવી પગમાં પડી માફી માગવા લાગ્યા : ““મહારાજ ! આપને મેં કડવા શબ્દો કહ્યા તેની શિક્ષા ભગવાને મને કરી. જુઓ, મારી જીભ પકડાય છે ને બરાબર બોલાતું પણ નથી.''
સ્વામીજીએ કહ્યું: ““ભાઈ, ભગવાન કોઈને શિક્ષા કરતો નથી. એ તો પ્રેમસ્વરૂપ છે. જેને આપણે પાપ કહીએ છીએ તે આપણી જ કૃતિ છે.'' પેલા ભાઈએ સ્વામીજીનો હાથ પકડી