________________
૪૪
સંત કબીર
બને છે. તે સ્વરૂપથી પાપતુલ્ય નથી પરંતુ હિંસા સ્વરૂપથી પાપરૂપ છે. ધર્મરાજ જ્યારે પરલોકમાં હિંસાના કર્મનો બદલો માગે છે ત્યારે હિંસકની ઘણી દુર્દશા થાય છે. સર્વ પાપોમાં હિંસા મહાન પાપરૂપ છે. કારણ તે બંને લોક-આલોક તથા પરલોકનો નાશ કરનાર બને છે. કીટ, પતંગ પણ કોઈ પ્રકારે મારવાં યોગ્ય નથી. કેમ કે પ્રાણીની હિંસાથી મહાન દુ: ખ પ્રાપ્ત થાય છે. તેના ત્યાગથી જીવનમાં ખુશબો પ્રાપ્ત થાય છે. ૨૪
ખુશબોઈ યશ કી ભલી, કૈલિ રહી ચહું ઓર, મલયાગિરિ સુગન્ધ હૈ, પ્રગટ સબૈ જગશોર. ૨૫ જે ચારે તરફ ફેલાયેલી રહે છે, તેવી શ્રી રામચંદ્રજી આદિ મહાપુરુષોની યશની ખુશબો પુણ્યપ્રદ છે. જેમ મલયાગિરિ ચંદનના જંગલયુક્ત પર્વતની સુગંધ વિસ્તારથી ફેલાયેલી રહે છે તેમ યશસ્વી અપ્રકટ હોય તોપણ તેનો પાવન યશ હંમેશાં પ્રકટ રહે છે. તેની કથાથી અન્યને પણ સુખ થાય છે. યશસ્વી જીવન શોભાયમાન છે. તેથી તેની રક્ષા માટે અપયશરૂપ દુર્ગંધનો ત્યાગ કર્તવ્ય છે. ૨૫
અપયશ કર્મ દુર્ગન્ધ હૈ, નીકો લગે ન કોય,
જૈસે મલ કે નિકમે, બૈઠિ સંકે નહીં કોય. ૨૬ અપયશના હેતુરૂપ કર્મ દુર્ગંધયુક્ત છે. તેથી કોઈ પણ સત્પુરુષને તે સુખપ્રદ પ્રતીત થતું નથી. તેવા કર્મ કરનાર પાસે કોઈ બેસવાની ઇચ્છા કરતું નથી. મળની નિકટમાં કોઈ બેસવાની ઇચ્છા કરતું નથી. તેથી યશની રક્ષા માટે ચોરી, વ્યભિચાર, હિંસાદિ દુષ્કર્મ ત્યાગવા યોગ્ય છે; તેને માટે વિવેકાદિની આવશ્યકતા રહે છે અને તેથી ધૈર્ય ધારણ કરવું જોઈએ. ૨૬
