________________
- ૨૩
ગુરુ નાનક ગુરુ ગોવિંદસિહ ઔરંગઝેબ સામે યુદ્ધ પોકાર્યું. તેનો મુલક જીતવા માંડ્યો. ઔરંગઝેબે ગુરુના બે પુત્રોને – જેઓ યુદ્ધમાં પકડાયા હતા – જીવતા ચણી લેવાનો હુકમ કર્યો. વીરનાં સંતાન વીર જ હોય. બાળકો હસતા હસતા ચણાઈ ગયા. જીવ બચાવવાનો લેશ પણ પ્રયત્ન ન કર્યો. આ ગુરુપુત્રોના વધનો બદલો બંદા વૈરાગીએ લીધો હતો તે વાત તો જાણીતી છે જ. ગુરુ અણનમ રહ્યા. વર્ષો સુધી યુદ્ધો ખેલાયાં. છેવટે ઔરંગઝેબ મિત્રતા કરવા ઉત્સુક બન્યો. પણ ઔરંગઝેબ ખુદાને પ્યારો બની ગયો. બહાદુરશાહ ગાદીએ આવ્યો. તેણે ગુરુ ગોવિંદસિંહનો સત્કાર કર્યો. ગુરુએ દક્ષિણમાં ગોદાવરી તટે અવિચલનગર વસાવ્યું.
ગુરુ ગોવિંદસિહ ગુરુપરંપરાનાં જોખમો સમજી-વિચારી આંતર-બાહ્ય મુશ્કેલીઓ દૂર કરવા ગુરુપ્રથા બંધ કરાવી દીધી. ‘ગુરુ ગ્રંથસાહેબ” ગુરુગાદીએ બિરાજ્યા. આજે તેમને જ ગુરુ માનવામાં આવે છે.
શીખ ધર્મ - શરૂઆતનો એક વિનમ્ર ભક્તિ સંપ્રદાય - મોગલ બાદશાહોની પજવણીને કારણે શસ્ત્રસજ્જ, શિસ્તબદ્ધ, ખમીરવંતી ખાલસા ફોજમાં ફેરવાઈ ગયો. શીખ ગુરુઓ એટલે કેવળ યુગપ્રિય, બળવાન પ્રજા ઊભી કરનાર વીર પુરુષો જ નહીં, પરંતુ આદર્શ સમાજસુધારકો, આદર્શ ધર્મસુધારકો, રાજનીતિનિપુણ મહાપુરુષો.
આપણે એ પુરુષોને ચરણે શ્રદ્ધા સહિત મસ્તક નમાવી તેમની આશિષ વાંચ્છીએ. ‘ગ્રંથસાહેબ', દશમગ્રંથ', ‘જપજી' અને “સુખમની'
