________________
૧૨
ગુરુ નાનકદેવ બેસી ગયા. ગુરુજીએ બાલાને બોલાવી આ તલને પ્રસાદના જળમાં વાટી સૌને પ્રસાદ આપવા કહ્યું. કાનફટા તેમને નમી પડ્યા. આ સ્થળ ‘તિલાંજ' નામે પ્રસિદ્ધ છે.
સેતબંધુ રામેશ્વર પહોંચી ત્યાં પૂજા-પાઠ-ધૂપ-દીપ-નૈવેદ્ય ધરાવતાં ભક્તોને બોધ આપતાં કહ્યું, ‘‘તમારી જાતને શુદ્ધ બનાવો. અભિમાન છોડો, દંભ છોડો, નિ:સ્વાર્થ ભાવે અર્પણ કરેલ કોઈ પણ ખોરાક પ્રભુ સ્વીકારે છે. અજ્ઞાનથી દોરવાશો નહીં. જેવું વાવશો તેવું જ લણશો.''
ગુરુ માહાસ્ય અને ક્રોધને વશ કરવાની રીત બતાવતાં કહ્યું, “ગુરુ-કૃપાથી સદ્-અસત્ વસ્તુનો વિવેક આવે છે. તૃષ્ણાનો અંત આવે છે. સત્ય પર પ્રીતિ રાખવાથી માયા છૂટે છે. હુંપણું છોડવાથી ક્રોધ જાય છે.'
શ્રીલંકાની રાણીને પતિ વશ કરવાની રીત બતાવતાં કહ્યું: ‘‘વિનયપૂર્વક વર્તવું, મધુર બોલવું, ક્ષમા કરવી, પતિનાં વચન સહેવાં. આ વશીકરણ મંત્ર છે.''
ગુરુજી ગુજરાતમાં પધારેલા, જૂનાગઢનો નવાબ ફૈઝબક્ષ, તેમને ખૂબ માનની નજરે જોતો હતો. તેણે તેમની પાદુકા માગી લીધી હતી, જે આજે કિલ્લા પાસેની એક ધર્મશાળામાં જોવા મળે છે. ગુરુજી ગિરનાર ચડ્યા હતા. વેરાવળ, પ્રભાસપાટણ, સોમનાથ, પોરબંદર, દ્વારકા, ભૂજ વગેરે સ્થળે ઉપદેશ દેતા દેતા તેઓ મુલતાન પહોંચ્યા હતા. પાંચ પ્યારાઓમાંના એક ભાઈ મોહકમચંદ દ્વારકાના હતા.
રાવી નદીને તીરે એક રમણીય જગ્યા જોઈ. જાટ લોકોની વિનંતીથી ગુરુજીએ સંવત ૧૫૬૯માં કર્તાપુર નામે ગામ વસાવ્યું.
