________________
ગુરુ નાનકદેવ મન એ વાત મહત્ત્વની નથી. મહત્ત્વની વાત દિલની ચોખ્ખાઈની છે. તમે નમાજ તો પઢતા હતા પણ તમારું મન બીજે હતું, પછી હું કેવી રીતે તમારી સાથે – આચારવિચારની ભિન્નતાવાળા સાથે – નમાજ પઢે? નવાબ સમજી ગયા અને ગુરુજીને કાંઈ ઉપદેશ આપવા વીનવ્યા. ગુરુજીએ ખરી નમાજ બતાવતાં કહ્યું:
‘‘પંજ નમાજ, વક્તપંજ, પંજા પંજે નાઊં, પહલા સચ્ચ, હલાલ દુઈ, તીજી બૈર ખુદા. ચૌથી નિયત રામન, પંજવી સિફત શના, કરની કરમાં આખકે તાં મુસલમાન સડાય.
નાનક જતી કૂડીયાર કૂડી ફૂડ પાય.'' પછી તો ગુરુજી ભારતયાત્રાએ નીકળી પડ્યા. તેમણે ત્રણ વાર ભારતયાત્રા કરી છે. ભારત બહાર શ્રીલંકા, મક્કા, મદીના પણ ગયા છે.
ગુરુજી એમનાબાદ પધાર્યા. એક વૃક્ષ નીચે વાસ કર્યો. સામે ભક્તિ-ભક્તપ્રિય લાલુ સુથારનું ઘર. લાલુ તો ગુરુજીને જોઈ ગાંડોઘેલો થઈ ગયો. ગુરુજીને ભાવે જમાડ્યા. આખા ગામમાં વાત ફેલાઈ ગઈ ““ક્ષત્રિય થઈ એક સુથારને ત્યાં જમ્યો. આ કેવી વાત ! આવું તો બને જ નહીં.'' ચર્ચાઓ થઈ પણ ગુરુજી પર આની કોઈ અસર થઈ નહીં. તેઓ તો નાતજાતનાં બંધન તોડવા જ આવ્યા હતા.
આ જ ગામમાં વજીર મલક ભાગુને ત્યાં જમવાનો ગુરુજીએ ઈન્કાર કર્યો. તેમણે કહ્યું, “તારો રોટલો લોહી ભરેલો છે.'' વજીરે એ સાબિત કરી આપવા કહ્યું તો ગુરુજીએ લાલુ સુથાર
