________________
મહર્ષિ વિનોબા ભાવે જોઈએ, પરંતુ મોહને લીધે તું મને પુત્રસ્વરૂપ દેખાય છે. જે દિવસે તું મને ભગવાન જેવો દેખાઈશ તે દિવસે આ ભેદભાવ ખતમ થઈ જશે, બેટા!''
ભેદભાવ પણ કેવો? સંતાન પ્રત્યે પુત્રભાવના તો અન્ય પ્રતિ ભગવદ્દભાવના! આ જ માતાએ પોતાના ત્રણેય પુત્રોને નાનપણથી મંત્ર ગાંઠે બાંધી આપેલો કે જે તે દેવ અને રાખે તે રાક્ષસ'. અને સહજવૈરાગી મોટાભાઈ એવા વિનાયકદાદાની પાછળ પાછળ બંને લઘુ બધુ બાળકોબા અને શિવાજી પણ સંન્યાસને જ વર્યા. એક જ પરિવારનાં ત્રણેય સંતાન બાળબ્રહ્મચારી નીકળે તો એ પરિવારની પરમવંદનીય કુળમાતાને ધન્યવાદ આપવા જ પડે! નિવૃત્તિનાથ, સોપાન, જ્ઞાનદેવ તથા મુક્તાબાઈની સંત-શૃંખલા જેવી ભાવે-પરિવારની, ખુમાઈ - કુળની આ અનોખી મોતીમાળી હતી.
નાનકડા વિન્યાને નાનપણથી જ શંકરાચાર્યનો છંદ શંકરાચાર્ય તો પ્રખર વૈરાગી, મહાન સંન્યાસી! બસ, જીવનના આંગણે સમજણનું ફૂલ ખીલ્યું, ના ખીલ્યું અને ગુરુ મળી ગયો. તેમાં વળી મા તો નાનપણથી જ રામદાસ સ્વામીનાં અભંગો ઘરમાં વહાવ્યા કરતી, એટલે દાસબોધની ઊંડી અસર ચિત્ત પર પડી હતી. લગ્ન વખતે ગોર મહારાજ - સાવધાન! સાવધાન! શુભ મંગલ સાવધાન!' - બોલે છે અને બાર વર્ષના રામદાસ લગ્નની ચોરીમાંથી નાસી જાય છે. આ ઘટનાની અસર પણ ચિત્ત ઉપર ઊંડી પડી હતી.
દશમે વર્ષે બાળકને જનોઈ આપવાનો રિવાજ. આ બાળકો માટે પણ ઉપનયનની મંગળવિધિ યોજાઈ. મહારાષ્ટ્રના રિવાજ
