________________
૨૨
શ્રી શ્રીમા આનંદમયી મા
ભાઈજી અને ભોલાનાથ જે પ્રથમ ગાડી મળે તેમાં ચડી બેસવું, કે ગાડીમાંથી ગમે ત્યારે ઊતરી પડવું તે તેમની અજ્ઞાત વાસમાં જવાની રીત હતી. આવા જ એક અજ્ઞાત વાસમાં તેઓએ દેહરાદૂન પાસે આવેલા રાયપુર ગામના એક પુરાણા શિવમંદિરમાં આવી, નવ-દશ માસ ગાળેલા.
ઈ. સ. ૧૯૩૮માં મા કુમ્ભ મેળામાં ગયેલાં. તે જ અરસામાં કિશનપુર આશ્રમમાં ભોલાનાથજીનો દેહ પડ્યો. શ્રીમાને એમનો લૌકિક સંબંધ તો ક્યારે હતો કે માને દુ:ખ થાય? પણ એમનો એક પરમ શિષ્ય ગયો.
‘ખુશીરમા’, આનંદમા, શ્રીમા આનંદમયી, આનંદી મૈયાના નામથી હવે શ્રીમાનો પ્રકાશ અને પ્રભાવ જગજાહેર થઈ ગયો હતો. સંદૈવ સંતોના સંગમાં તેઓ રહેતાં. સંત માત્રને પિતાજી કહીને સંબોધન કરતાં. ગંભીરમાં ગંભીર કે ગહનમાં ગહન વાતને રહસ્યમય રીતે પળમાત્રમાં ખૂબ જ સરળતાથી સમજાવી દેતાં.
મા સદૈવ કહેતાં, ‘આ તો ઢોલ છે, જેવું બજાવશો એવો તાલ નીકળશે.’' એમણે તો દરેકના જીવન માટે આમ કહ્યું છે, પરંતુ એમની પોતાની વાત પણ એવી જ છે.
ઋગ્વેદમાં ઈશ્વરનું વર્ણન કરતાં ૠષિ કહે છે કે, એ વિરાટ છે, એને હજાર આંખો છે ને હજાર હાથ છે. મા પણ કંઈક એવું જ કહે છે. એમને મળવા આવે છે તે બધાં એમનાં શરીરો છે, એ હાથ તે એમના હાથ છે, એમનાં મોમાં બીજા કોળિયા ભરાવે ત્યારે તે ખાય; ત્યારે પણ તે એમ જ કહે કે મારા જ હાથ વડે હું આરોગું છું. આવું તાદાત્મ્ય માને સહજ છે. એ સૌમ્ય વાણીથી કે જ્ઞાનથી નથી પરંતુ, આત્માથી છે. તેથી બીજાના ભાવ એ
