________________
ભકતજનોની વચ્ચે જમનાલાલ બજાજને પણ શ્રી ગાંધીજીએ જ મા પાસે મોકલેલા, ને પછી શ્રી બજાજ તો માના પરમ ભક્તોમાંના એક બની, માની સાથે દિવસોના દિવસો પસાર કરતા.
શ્રીમાએ એક વાર ઈ. સ. ૧૯૪૨ના ફેબ્રુઆરીમાં પૂ. ગાંધીજીને સેવાગ્રામમાં જઈને દર્શન આપ્યાં હતાં.
સૌ પહેલાં ઢાકામાં '૨૯માં રમણાશ્રમ શરૂ થયો, ત્યાર પછી અનેક સ્થળે આશ્રમો બંધાયા છે. હિમાલયનાં શિખરોથી માંડીને રામેશ્વરમ સુધીનો પ્રદેશ એમની ચરણરજે પાવન થયો. અશિક્ષિત ખેડૂતોથી માંડીને પરદેશના એલચીઓ તેમ જ ઉચ્ચોચ્ચ પદવીધર સુધીના લોકો એમનાં વચનામૃતથી પુનિત બન્યાં. નાનું-મોટું, કાળું-ધોળું, હિન્દુ, મુસલમાન કોઈ એમને મન પરાયું ન હતું. કોઈ સ્થળ પણ એમને મન અજાણ્યું ન હતું. જ્યાં જાય ત્યાં એવી રીતે જ વરતે કે જાણે એ સ્થળથી તેઓ ચિર-પરિચિત ન હોય! એમનો આગવો જ કોઈ સંપ્રદાય પણ નથી. તેઓ સદેવ કહેતાં: ‘‘હું જાણીબૂઝીને કાંઈ કરતી જ નથી. જ્યારે જે વખતે તમારે અનુકૂળ જે કાંઈ હોય છે તે જ તે વખતે મારાથી આપોઆપ કરાઈ જાય છે.' અનિષ્ટ રિવાજો ધર્મના નામે પણ મા ચલાવી લેતાં નહીં. એમનાં નિકટતમ શિષ્યા ગુરુ પ્રિયાદેવીના પિતાના નામે દર વર્ષે બલિ આપવાની પ્રથા હતી. તે એમણે બંધ કરાવેલી. તેમ છતાં ધાર્મિક પ્રસંગો સમયે કરવામાં આવતાં વિધિવિધાનો અને કર્મકાંડના નિયમો અને અનુશાસન પાળવામાં અને પળાવવામાં તેઓ લેશમાત્રેય બાંધછોડ કરતાં નહીં. કોઈ કોઈ વાર તેઓ અજ્ઞાતવાસમાં પણ ચાલ્યાં જતાં. તેઓ
