________________
૧૮
સ્વામી વિવેકાનંદ અવસ્થા જોઈ લીધી અને અવારનવાર મારી માતાને એણે અનામી મદદ મોકલ્યા કરી. આવી અનુકંપાથી એણે મને મહાન સણી કર્યો છે.
‘‘આમ છતાંયે આ બધી હાડમારીઓ વચ્ચે પણ ઈશ્વરના અસ્તિત્વ વિશે, એની કરુણા વિશે મેં શ્રદ્ધા ગુમાવી નહીં. એક વકીલની ઑફિસમાં કામ કરીને તેમ જ થોડાંક પુસ્તકોનો અનુવાદ કરીને હું કેવળ નિર્વાહ પૂરતું મેળવી શકતો, પરંતુ આ કંઈ કાયમની આવક ન હતી.
‘‘એક દિવસ મને વિચાર સૂઝી આવ્યો કે “માતાજી તો શ્રી રામકૃષ્ણની પ્રાર્થના સંભાળે છે, તો પછી મારી આર્થિક તંગી ટાળવા માટે મારા વતી પ્રાર્થના કરવાનું એમને શા માટે ન કહેવું? મારી વિનંતીનો એ તો કદાપિ અસ્વીકાર ન જ કરે.' પરંતુ દક્ષિણેશ્વર જતાં એમણે કહ્યું, “બેટા! મારાથી આવી માગણી થઈ શકે નહીં. તું જ જઈને પ્રાર્થના કર. તારાં બધાં દુ:ખો તેની અવગણનાને કારણે જ છે. તું એને માનતો નથી, તેથી તે તારી પ્રાર્થના મંજૂર કરતી નથી. આજે મંગળવાર છે, આજે રાતે કાલીમંદિરમાં જજે, જગદંબાને સાષ્ટાંગ પ્રણામ કરજે અને ઈષ્ટ વરદાન માગી લેજે. તારી માગણી અવશ્ય મંજૂર થશે.' મેં એમનો શબ્દ શબ્દ સાચો માન્યો. રાતે નવેક વાગ્યે એમણે મને મંદિરમાં જવાની આજ્ઞા કરી. હું અંદર ગયો, દિવ્ય આવેશમાં મૂર્તિ ઉપર નજર નાખતાવેત જ મને અનુભવ થયો કે દિવ્ય પ્રેમ અને સૌંદર્યના શાશ્વત ધામરૂપ જગદંબા હાજરાહજૂર છે. પરમાનંદમાં આવી જઈને મેં વારંવાર દંડવત પ્રણામ કરવા માંડ્યા અને પ્રાર્થના કરી, “મા! મને વિવેક આપ! મને વૈરાગ્ય આપ! જ્ઞાન અને ભકિત આ૫! મને તારાં દર્શન સતત થતાં રહે એવું વરદાન આપ.” મારો આત્મા પરમ શાંતિમાં ફૂખ્યો,
