________________
સ્વામી વિવેકાનંદ થઈ કે એણે સીતારામની મૂર્તિને ફેંકી દીધી. એને થયું: ‘‘જે લગ્ન આવી નઠારી વસ્તુ છે તો આ દેવે એ ઉપાધિ શા માટે વહોરી હશે?'' ત્યારથી એણે શિવની પૂજા શ3 કરેલી.
પરંતુ રામાયણનો પ્રભાવ તો એના હૃદય ઉપર પડ્યો જ હતો. કેટલીક વાર રામના જીવનના રોમાંચક પ્રસંગોની એના ઉપર એટલી બધી અસર થતી કે એ ઘેર જવાનું પણ ભૂલી જતો અને કલાકો સુધી રામાયણ-કથામાં બેસી રહેતો. એક વખત કથાકારે હનુમાનજી કેળના બગીચામાં રહેતા, એ વાત કરી ત્યારે તે કથામાંથી ઊઠીને, મોડી રાત સુધી હનુમાનજીનાં દર્શન કરવાની આતુરતાપૂર્વક રાહ જોતો કેળના બગીચામાં જઈને બેસી રહેલો; છતાં હનુમાનજી દેખાયા નહીં તેથી તે ખૂબ : ખી થયો હતો. માતાએ જ્યારે આ વાત જાણી ત્યારે તેમણે આશ્વાસન આપ્યું. 'તું :ખ ન લગાડીશ. હનુમાનજી રામના કોઈ કામ માટે બીજે ક્યાંક ગયા હશે.'' આ સાંભળી નરેન્દ્રને શાંતિ થઈ હતી.
બાળપણમાં જ તેને ધ્યાનમાં બેસવાની રમત રમવાનું ખૂબ ગમતું. એક વાર તો તેની મેડીનાં બારણાં પણ તોડવાં પડ્યાં હતાં, છતાં તે ધ્યાનસ્થ રહ્યો હતો. પોતાની આંખો બંધ કરે કે તરત જ એનાં બે ભવાં વચ્ચે એક અદ્દભુત પ્રકાશ પ્રગટ થતો. એ પ્રકાશના રંગો બદલાતા જતા અને છેવટે સફેદ તેજ:પુંજ એના આખા શરીરને ઢાંકી દેતો. એક દિવસે જ્યારે તે બગીચામાં બેસીને ધ્યાન કરતો હતો ત્યારે એકાએક ક્યાંકથી એક મોટો સાપ આવી ચડ્યો. બીજા છોકરાઓ તો એકદમ ગભરાઈને નાસી ગયા, પણ નરેન્દ્ર તો એમ ને એમ બેસી રહેલ. ચારે કોર શોરબકોર થઈ રહ્યો, પણ એણે કશું સાંભળ્યું જ નહીં. સાપ તો થોડી વારે જતો રહ્યો, પણ જ્યારે માતાપિતાએ નરેન્દ્રને નાસી ન
