________________
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ
આ માણિકરામના પુત્ર ખુદીરામ. અને આ ખુદીરામ એ જ શ્રીરામકૃષ્ણના પિતા. ખુદીરામનાં પત્ની શ્રીમતી ચંદ્રામણિ પણ પતિપરાયણ, અત્યંત સરળ, મધુર સ્વભાવનાં તેમ જ ઈશ્વરનિષ્ઠ હતાં. તેઓ મનુષ્યમાત્ર પ્રત્યે અપાર પ્રેમ અને શ્રદ્ધા રાખનારાં હતાં. એ નાનકડા ગામમાં સહુ કોઈ એમને ‘મા’ કહીને બોલાવતાં. એમને ત્યાંથી કોઈ પણ માણસ નિરાશ થઈને પાછું ફરતું નહીં. ગામના સ્ત્રીવર્ગને આપત્તિ અને મૂંઝવણના સમયમાં એમની નિઃસ્વાર્થ સહાય અને સલાહનો લાભ કાયમ મળતો.
શ્રીરામકૃષ્ણના જન્મ પૂર્વે તેમના પિતા ખુદીરામને ગામના જમીનદારના જુલમને કારણે દેરે ગામ છોડવું પડ્યું હતું. જમીનદારના કોઈ ખોટા મામલામાં તેણે ખુદીરામને સાક્ષી તરીકે સામેલ થવા કહેલ; પરંતુ ચાચરિત ખુદીરામનો અંતરાત્મા આ અપકૃત્ય કરવા મંજૂર ન થતાં જમીનદારનો કોપ વહોરી લેવાનું તેમણે વધુ પસંદ કર્યું, અને આમ જમીનદારે ખુદીરામનાં ઘરબાર ખૂંચવી લેતાં તેઓ કામારપુકુરવાસી પોતાના મિત્ર સુખલાલ ગોસ્વામીને ત્યાં આવીને આદરપૂર્વક રહ્યા હતા.
ચાર વર્ષની પુત્રી, દસ વર્ષના પુત્ર અને પત્ની સાથે કામારપુકુર આવવાથી, જે દુ: ખદ પ્રસંગે પોતાના પૂર્વજોની ભૂમિનો ત્યાગ કરવાની ફરજ પડી હતી તેની ઊંડી છાપ એમના હૃદય ઉપર અંકિત થઈ હતી. અને તે કારણે દંભ, દ્વેષ અને લોભથી ખદબદતા આ સંસાર પ્રત્યે હવે એમને તિરસ્કાર થયો, અને મન પ્રભુભક્તિમાં વધુ ને વધુ મગ્ન થતું ગયું. પોતાની નિરાધાર સ્થિતિમાં આમ મિત્રની અણધારી મદદ આવી મળી
