________________
પૂર્વજો અને જન્મ તેથી એમની શાંત અને ઈશ્વરપરાયણવૃત્તિ વિશેષ પ્રબળ થઈ. પ્રાર્થના, ધ્યાન, ભજન અને શ્રી રામચંદ્રની પૂજામાં એમનો ઘણોખરો સમય વ્યતીત થતો. જમીન ખૂબ ફળદ્રુપ હતી. મજૂરો એને ખેડીને તૈયાર કરતા એટલે ખુદીરામ જય રઘુવીર’ બોલીને દાણા વેરતા અને બાકીનું કામ મજૂરો સંભાળી લેતા. જાણે કે એમની એ અટલ શ્રદ્ધાના ફળરૂપે હોય તેમ એમના ખેતરનો પાક કદાપિ નિષ્ફળ જતો નહીં. પૂર કે દુકાળ સમયે પણ એ પૂરેપૂરો ઊતરતો, અને કેવળ કુટુંબની જ નહીં પરંતુ આજુબાજુનાં દીનદુઃખીઓની જરૂરિયાતોને પણ એ પૂરી પાડતો.
એક વાર પરિશ્રમથી થાકીને ખુદીરામ એક વૃક્ષ નીચે ઊંઘી ગયા હતા. ઊંઘમાં એમને સ્વપ્ન આવ્યું. તેમના ઈષ્ટદેવ બાળ રામચંદ્ર એમને કહેવા લાગ્યા: “કેટલાય દિવસોથી હું અપૂજ પડ્યો છું; કોઈ મારી સંભાળ લેતું નથી. તું મને તારે ઘેર લઈ જા. તું જેવી પૂજા કરશે તેવી હું આનંદથી સ્વીકારીશ.' એ સાંભળતાં ખુદીરામની આંખમાં આનંદાશ્રુ આવી ગયાં. જાગીને - સ્વપ્નમાં – સૂચિત સ્થળે ગયા. આનંદ અને આશ્ચર્ય વચ્ચે તેમણે ત્યાં એક શાલિગ્રામ પડેલા જોયા. એક નાગ એના ઉપર પોતાની ફણા પ્રસારી રહ્યો હતો. ખુદીરામના આવવાથી નાગ ચાલ્યો ગયો; અને ખુદીરામે એ શાલિગ્રામ - શિલાને પૂજ્ય દેવતારૂપે ઘેર લઈ જઈ યોગ્ય રીતે એની સ્થાપના કરી.
ખુદીરામના પુત્ર રામકુમારનું શાસ્ત્ર-અધ્યયન પૂરું થતાં તેણે પિતા ઉપર રહેલો કુટુંબનો ભાર હળવો કર્યો. આમ થતાં પિતા શ્રી રામેસ્વરની યાત્રાએ ગયા અને શ્રી કાશીવિશ્વનાથ તથા
