________________
૨૧
યહૂદીઓ અને મુસલમાન વચ્ચે મેળ
મુસલમાનોના આવા વર્તનથી લોકોના દિલમાં ઇસ્લામનાં મૂળ, દૃઢ થયાં. ઘણા મોટા મોટા કુરેશીઓ મુસલમાન થઈ ગયા. ઈસ્લામ ધર્મ માનનારાઓની સંખ્યા ઝડપથી વધવા લાગી અને આસપાસના કબીલાઓ નવા પેગંબરના ધર્મને અને તેના રાજને બંનેને ઝપાટાબંધ સ્વીકારવા માંડયા.
પરંતુ યહૂદીઓની દુશ્મનાવટ હજી પૂરેપૂરી ઠંડી પડી નહોતી. મક્કાથી પાછા આવ્યા પછી મહંમદસાહેબને તેમની સાથે છેવટનો મોરચો માંડવો પડ્યો. મદીનાની ઉત્તરે લગભગ ૧૦૦ માઈલ પર આવેલું નૈબર શહેર યહૂદીઓનો અરબસ્તાનમાં સૌથી મોટો ગઢ હતો. કેટલાક બળવાખોર યહૂદીઓ અને કેટલાક બીજા બીલા મદીના પર હુમલો કરવાના ઇરાદાથી ખેંબરની આસપાસ ભેગા થયા.
મહંમદસાહેબે ૧૪૦૦ માણસો લઈને ખૈબર પર ચડાઈ કરી. તેમણે યહુદીઓને સુલેહ કરવા કહ્યું. પણ તે વ્યર્થ ગયું. આ પ્રદેશ પહાડી હતો અને તેમાં ઘણા મજબૂત કિલ્લા હતા. કેટલાંક અઠવાડિયાં લડાઈ ચાલી. તેમાં અબુ બક, ઉમર અને અલી ત્રણેએ ભાગ લીધો. અંતે એકે એકે બધા કિલ્લા મુસલમાનોના હાથમાં આવી ગયા. હવે યહૂદીઓએ સુલેહ કરવાની માગણી કરી. તેમની માગણી માન્ય રાખવામાં આવી. તેમને પોતાનો ધર્મ પાળવાની પૂરેપૂરી છૂટ આપવામાં આવી. તેમની જમીન અને માલમતા બધું તેમને પાછું આપવામાં આવ્યું. તેમણે મદીનાની રાષ્ટ્રીય સરકારને પોતાની સરકાર તરીકે માન્ય રાખી. યહૂદીઓ અને મુસલમાનો હવેથી એક સંયુક્ત કોમ-એક “ઉમ્મત” બની ગયા. - મહંમદ સાહેબ હજી ખેબરના કિલ્લામાં જ હતા ત્યાં તો તેમનો જાન લેવાનો વળી પાછો એક પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો. એક યહૂદી સ્ત્રીએ મહંમદસાહેબ અને તેમના સાથીઓને ઝેર ભેળવેલું ખાણું પીરસ્યું. તેમનો એક સાથી બેચાર કોળિયા ખાઈને મરી ગયો. ઝેરની ખબર પડે
૮૯
