________________
મક્કાની બીજી યાત્રા
૭
મહંમદસાહેબે આ સુલેહની શરતોનો સચ્ચાઈપૂર્વક અમલ કર્યો. એક નવજવાન કુરેશી છોકરો મહંમદસાહેબ પાસે આવ્યો. તે પોતાને મુસલમાન કહેતો હતો. તેને મહંમદસાહેબ સાથે રહેવાની ઇચ્છા હતી. છોકરાના બાપે આવીને મહંમદસાહેબને સુલેહની શરતોની યાદ આપી. મહંમદસાહેબે છોકરાને તેના બાપ સાથે જવાની ફરજ પાડી અને તેને દુ:ખી થતો જોઈને આશ્વાસન આપતાં કહ્યું – “ધીરજ રાખ, અને અલ્લા પર ભરોસો રાખ. તારા અને તારા જેવા બીજાઓના છુટકારાને માટે તે જરૂર કોઈ ને કોઈ માર્ગ કાઢશે.”
જ પ્રકારના બીજા પણ કેટલાય દાખલા મળે છે. મક્કામાં એવા લોકો વધતા જતા હતા, જેમનાં દિલ મહંમદસાહેબ સાથે હતાં, પરંતુ કુરેશીઓના ડરના માર્યા તેઓ મહંમદસાહેબને સાથ નહોતા દઈ
શકતા.
વધ્યો.
છતાં હુદેબિયાની સુલેહથી મહંમદસાહેબનો પ્રભાવ સ્પષ્ટ રીતે
૨૦
મક્કાની બીજી યાત્રા
નક્કી થયા પ્રમાણે એક વરસ પછી મુસલમાનોને અક્કા જવાનો સમય આવ્યો. ઈ. સ. ૬૨૯માં ૨૦૦૦ મુસલમાનોને સાથે લઈને મહંમદસાહેબ કાબાની હજ કરવા માટે ફરીથી મક્કા તરફ ચાલ્યા. આ વખતે પણ આ ૨૦૦૦માંથી કોઈની પાસે કશું હથિયાર નહોતું. તેમનો પહેરવેશ
હાજીઓો હતો. એમનામાંના કેટલાક સાત વરસ પર પોતાનાં ઘરમાંથી નીકળેલા હતા; મક્કા પહોંચતાં તેમની ખુશીનો પાર ન રહ્યો.
“ખરેખર, મક્કાની ખીણમાં તે વખતે જે ચીજ જોવામાં આવી તે દુનિયાના ઇતિહાસમાં અનોખી હતી. મક્કાના બધા નાનામોટા માણસોએ ત્રણ દિવસ માટે એ ખુરાણું શહેર ખાલી