________________
૨૪
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ વીસ વરસની વચ્ચે હતી. અરબસ્તાનના ઇતિહાસમાં આ દસ વરસની લડાઈને હરબે ફિજાર એટલે અપવિત્ર લડાઈ અથવા અધર્મની લડાઈ કહેવામાં આવે છે. કારણ કે જે મહિનાઓમાં લડવાની મનાઈ હતી, તેમાં જ તે શરૂ થઈ હતી.
નાનપણથી જ મહંમદસાહેબને એકાંતમાં રહેવાની અને ચિંતન કરવાની ટેવ હતી. તેમના સાથીઓ જ્યારે રમતગમતમાં વખત પોતા ત્યારે મહંમદસાહેબ કહેતા કે, “માણસને રમતગમતમાં વખત વિતાડવા માટે નહીં પણ કોઈ ઘણા ઉચ્ચ હેતુ માટે પેદા કરવામાં આવ્યો છે.”
બાર વરસની ઉંમરે મહંમદસાહેબ પોતાના કાકા અબુ તાલિબ સાથે એક વેપારી કાફલામાં મક્કાથી પહેલી વાર સીરિયા ગયા. રસ્તામાં તેમને કેટલીક યહૂદી વસ્તીઓમાં થઈને જવાનું થયું. આથી તેમને તે સમયના યહૂદી ધર્મ વિશે ઘણી માહિતી મળી. સીરિયા દેશ તે સમયે રોમના ખ્રિસ્તી સમ્રાટોના તાબામાં હતો. ત્યાં ખ્રિસ્તી ધર્મનું ખૂબ જોર હતું. મહંમદસાહેબને પોતાની જુવાનીના દિવસોમાં ઘણી વાર સીરિયા જવાના પ્રસંગો આવ્યા. એક વિદ્વાન લખે છે કે, “સીરિયામાં મહંમદને લોકોની બૂરી હાલત અને ધર્મની પડતીનું એટલું સ્પષ્ટ દર્શન થયું કે તેનું ચિત્ર તેમની નજર આગળથી કદી ખસ્યું નહીં."*
સીરિયા દેશ – જેમાં પેલેસ્ટાઈન અને જેરૂસલેમનો સમાવેશ થાય છે – દુનિયાના સૌથી પુરાણા અને સૌથી લીલાછમ તથા ફળદ્રુપ દેશોમાંનો એક ગણાય છે. કહેવાય છે કે સીરિયાની ટેકરીઓ કરતાં વધારે સારો એવો દુનિયામાં કોઈ પણ જગ્યાએ થતો નથી. યહૂદી ધર્મની બધી ખાસ ખાસ ઘટનાઓ આ જ દેશમાં બની. ઘણા વખત પહેલાં દમાસ્કસ જ્યારે સીરિયાની રાજધાની હતું ત્યારે સીરિયા એશિયાનાં સૌથી સુખી અને જબરજસ્ત રાજ્યોમાં ગણાતું હતું. સીરિયાના એક ઇલાકા ફીનિશિયામાં સૈકાઓ સુધી દુનિયાભરના વેપારના સૌથી મોટાં અને સૌથી સમૃદ્ધ બજારો હતાં. સિકંદર પછી આ દેશ સેંકડો વરસો સુધી યુનાનીઓ(ગ્રીકો)ના હાથમાં રહ્યો. અને યુનાનગ્રીસ)ની વિકાસ પામેલી વિદ્યાઓ –
?. Life of Mohammad, by M. A. Fazl, p. 20. ૨. Ibid p. 22.
