________________
૯૯
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ થઈ, તે ઉપકાર નીચે દબાઈ ગયો. તેની મારફતે મક્કાવાસીઓને સંદેશો મોકલવામાં આવ્યો. એમ કહેવાય છે કે કેવળ મુઠ્ઠીભર માણસો સિવાય અબુ સુાિને અને બીજા બધાએ મહંમદસાહેબને પોતાના સરદાર અને મદીનાની સરકારને પોતાની રાષ્ટ્રીય સરકાર માની લીધી. આમ એક પણ માણસનું લોહી રેડ્યા સિવાય મક્કા જીતી લેવામાં આવ્યું.
બીજે દિવસે વહેલી પરોઢમાં પોતાના સાથીઓને લઈને મહંમદસાહેબ શહેર તરફ ચાલ્યા. એક ટુકડી ખાલિદ સાથે હતી. લશ્કરના લોકોને આજ્ઞા હતી કે સૌની સાથે નમ્રતા અને સહનશીલતાથી વતે અને પોતા તરફથી કોઈ પર હુમલો ન કરે. કહે છે કે કેટલાક કુરેશીઓએ ખાલિદની ટુકડી પર બેચાર તીર ફેંક્યાં, તેનો જવાબ ખાલિદે પણ તલવારથી આપ્યો. પણ મહંમદસાહેબે તે જ વખતે પોતે આગળ આવીને ખાલિદને રોક્યો. શહેર બહાર મહંમદસાહેબે પોતાનાં સામાન્ય કપડાં ઉતારીને અને હથિયાર વેગળાં મૂકીને ‘એહરામ” એટલે કે કાબાના યાત્રાળુનાં કપડાં પહેર્યા અને વગર હથિયારે એકલા ઊંટ પર બેસીને બરાબર સૂર્યોદય વખતે શહેરની અંદર દાખલ થયા.
જે લોકોએ મહંમદસાહેબને શરૂઆતથી આટલું કષ્ટ આપ્યું હતું તેઓ હવે તેમના ચરણોમાં હતા ... આવા જ વખતે માણસ પોતાના અસલ સ્વરૂપે દેખાય છે . . . ખરી વાત બહુ નક્કર હોય છે, અને આ એક ખરી વાત છે કે પોતાની જિંદગીભરના દુશ્મનો પરનો મહંમદસાહેબનો વિજય-દિન એ જ તેમના પોતાના આત્મા ઉપર તેમનો સૌથી મહાન વિજય-દિન હતો. કુરેશીઓએ વરસો સુધી તેમને જે દુ:ખ દીધાં હતાં, અપમાન કર્યા હતાં તથા જુલમો કર્યા હતા તે બધું મહંમદસાહેબે ખુલ્લા દિલથી માફ કરી દીધું. તેમણે મક્કાના તમામ લોકોને નિર્ભય કર્યા. જે વખતે તેમણે પોતાના સૌથી કટ્ટર દુશ્મનોના શહેરમાં વિજયનું દિલ લઈને પગ મૂક્યો ત્યારે તેમની પાસે કેવળ ચાર નામ એવી વ્યક્તિઓનાં હતાં જેમને ન્યાયની દૃષ્ટિએ શિક્ષા કરવી જરૂરી હતી. પેગંબર સાહેબ પછી તેમના લશ્કરે પણ તેમનો જ દાખલો લઈને ઠંડા
