________________
૯૫
મક્કાની જીત એક માણસ આશ્ચર્યચકિત થઈને પૂછયા વગર ન રહી શક્યો કે, “હે અલ્લાના રસૂલ, શું આપ પણ આમ રુઓ છો?”
આ લડાઈથી મહંમદસાહેબ દુનિયામાં મશહૂર થઈ ગયા. ઉત્તર અરબસ્તાનના લોકો હવે મોટી મોટી સંખ્યામાં ઇસ્લામનો સ્વીકાર કરવા લાગ્યા. અને ઉત્તરના પ્રાંનો એકે એક રોમના રાજ્યથી છૂટા પડીને મદીનાની સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રીય સરકારને પોતાની સરકાર માનવા લાગ્યા.
મક્કાની જીત મહંમદસાહેબનું ધ્યાન હવે પાછું મક્કા તરફ ગયું. કુરેશીઓ સાથે સુલેહ થઈ ગઈ હતી. પણ કેટલાક કુરેશીઓએ પાછો આ સુલેહની છાંગ કરી ખુજાઓના કબીલા પર હુમલો કર્યો. આ બીલો મદીના સરકારની રૈયત હતો. મહંમદસાહેબે આ વખતે ૧૦,૦૦૦નું હથિયારબંધ લશ્કર લઈને મક્કા પર ચડાઈ કરી. આ લશ્કરની સરદારી ઉમરને આપવામાં આવી.
સાંજે આ ફોજ માની બહાર જઈને રોકાઈ. સિપાઈઓને હુકમ કરવામાં આવ્યો હતો કે, બનતા સુધી કોઈ પર હથિયાર ન ઉગામવું અને કોઈ દુશ્મન મળે તો તેને પકડી લાવવો. થોડી વાર પછી પહેરા પરના કેટલાક સિપાઈઓ શહેર બહારથી બે માણસોને પકડીને મહંમદસાહેબ પાસે લાવ્યા. તેમાંનો એક પ્રખ્યાત કુરેશ સરદાર અબુ સુઠ્યિાન હતી. પોતાના જિદગીભરના દુશ્મનને – જેને કારણે મુસલમાનોને વીસ વાં સુધી આટલી મુસીબતો ભોગવવી પડી હતી – પોતાની સમક્ષ જોઈને મહંમદસાહેબની આંખોમાંથી ટપટપ આંસુ ટપકવા લાગ્યાં. તેમણે અબુ સુફિયાનના બધા જૂના અપરાધ વગર શરતે માફ કરી દીધા અને તેને આદરપૂર્વક બેસાડ્યો. અબુ સુફિયાનના દિલ પર આની ઊંડી અસર
