________________
ગંગા ગટરમાં
१३
ભાઈ વસા, શહેરીને બિચારાને આખે દી બળાપાથી કામ ! ઘડિયાળના કાંટાની જેમ બે ટાંગા લઈ આખે દી દોડધામ કરવાની. રસ્તામાં મોટરવાળા પર ચિડાય, દુકાનમાં નોકર પર, રસેડામાં રસેઈઆ પર, કામમાં ઘાટી પર ને છેલ્લે બાકી બચે તે બૈરી પર! ચિડાવું, ચિડાવું ને ચિડાવું! એમને ત્યાં છાપામાંય નકરા બળાપાના સમાચાર. સવારના પહોરમાં ભગવાનના નામને બદલે દેશ આખાના હૈયાબળાપા ! તેમાં પાછાં અડધાં તે ગપ્પાં ! આપણે આ દી હાથ બાળીએ; એ આખો દી હૈયું બાળે !” રૂપાએ ભારે ડહાપણ ડાળ્યું! એના બેલવામાં છટા હતી, ભણતરની છાંટ પણ હતી.
“રૂપા, કેટલું જોરથી બોલે છે? અરે ! આટલું ઉતાવળું તે સાતું હશે! જમાના પ્રમાણે જરા તે સુધર !” સુમને બીજી વાત પર લક્ષ ન આપતાં પિતાનું ગૌરવ અખંડિત રાખ્યું.
સુધરવાની ક્યાં ના છે, સુમનભાઈ? બાકી જોરથી શું કામ ને હસીએ. કંઈ કોઈને વાંક ગુનામાં છીએ ? જુઓ, અહીં તે શરમ એ વાતની – ચોરીની ને લબાડીની !'
શહેરમાં તે ચોરી ને લબાડીનાં જ બજાર હોય છે, રૂપા !” ગાડાવાળાએ મનની ખીજ કાઢી, “અને વળી ગામડાનાં માણસ તે એમને મન જાણે બેપગાળાં જાનવર !'
વીસા, તું શહેરી થઈ ગયે લાગે છે. કેઈ વાતને ઝટ છેડાછટકે કરીએ. બે અક્ષર આપણને કોઈએ કીધા તે તુંય છાપાવાળાની જેમ “ચરચા,” ચલાવે છે. હાં, હાં, સુમનભાઈ આ ગામડાગામને શા દુઃખે યાદ કરવું પડ્યું, ભલા?” રૂપાના અવાજમાં હેત હતું.
રૂપા, તારી દલીલ કેટલી સચોટ છે! જે તું પણ મારી સાથે શહેરમાં આવ્યો હત, વધુ બે ચોપડીઓ ભણે હેત, તે બધા ભૂલી જાત કે તું રબારી છે ! આપણે બેય બાળગેઠિયા હતા. તારા બાપાએ પૂરી ચાર ચોપડીય તને ન ભણાવી, ને તને સાંઢવું (ઊંટ ચારવા)માં