________________
૬૨
કંચન ને કામિની
ગાડાના એક ગળિયા બળદ જરા પાણીમાં બેસવા ગયા. ગાડાવાળાએ પૂંછડાને એવા વળ દીધા કે અળદ થઈ ગયા ડાહ્યોડમરો ! પણ આમ કરતાં ભીંજાયેલા પૂંછડાના છાંટા ઊડવા તે સુમનના ઢાકાની ખાદીના રૂપિયા પાંત્રીસના ધેતિયા પર પડવા, ત્યારથી સુમનનું મન ધેાતિયામાં જ હતુ. આ આા બળાપા થયા કરતા હતા, કે રખેને કાઈ ડાધાવાળુ ધેાતિયું જોઈ જશે, તેા શું કહેશે ? એણે જરા ગાડાવાળાને ધમકાવવા માંડ્યો, ટુંકારા કર્યાં. તરત ગાડાવાળા ગર્જી ઊઠ્યો.
જીએ શેઠ, ટુંકારે કર્યાં તે મારે તે તમારે નહિ અને. અમને કંઈ શહેરના મજૂર-ખજૂર જોયા ? પરસેવા પાડીને પૈસા લઈ એ છીએ, દયાદાનમાં દેતા નથી. ખાકી જો મેં જાણીબૂજીને તમારાં કપડાં ભગાડવાં હોય તે મા કાળકા મતે ખાય.'
*
ગાડાવાળાનાં સ્ટેટમેન્ટ, સ્પીચ ને આગ્યુ—નિવેદન, ભાષા ને દૃલીલ—એવાં હતાં કે સુમન ખળી ખળીને મનમાં ખાખ થઈ ગયે. એ આ હૈયાશાકમાં હતા, ત્યાં તે રૂપાએ દૂર દૂરથી રામરામ કર્યો ને ગાયને જોરથી હાંકી નજીક આવ્યા. સુમને પેાતાનુ બગડેલુ -અગલાની પાંખ જેવું, ગળીની ગરવાઈથી ભરેલું ધાતિયું ખાવવા માંડયું. ત્યાં તે રૂપે આવીને સુમનભાઈ ને ગળે બાઝી પડયો. સુમનનું આ જંગલી રીતથી માથુ ધમધમી ઊઠયું, જોરથી ખેાલી જવાયું : ‘યુ જંગલી ! ’
"
· તે એમાં નવું શું કીધું, સુમનભાઈ ? ' ને ભાળેા રૂપા જોશથી હસ્યા તે વગડે ગાજે એટલા જોરથી ખેાલ્યેા.
ભાઈસાબ, દુઃખ લાગે તેા માફ કરશો,' ગાડાવાળાએ વખત જોઈ તે વાત મૂકી, · પણ તમને શે'રવાળાને ગાળેા ખેાલવાની બહુ આદત ! આપણે ત્યાં હલકા વર્ણવવેડ કરે ત્યારે આવી ગાળું કાઢે ! ’
6