________________
૨૬
કંચન ને કામિની
જણુ પણ અહીં રહે તો મને કહેજે! તમે બૈરાં શું સમજો? તમારી બુદ્ધિ કેટલી ? બૅંબમારા ! બાપ રે, એક એક બેંબ ત્રણ ત્રણ માઈલની ધરતી શેષનાગની જેમ ડાલાવી દે એવા ! એમાંથી આગ નીકળે, ઝેરી ધુમાડા નીકળે, માણસને અડથો કે ભડથું! પાણીમાં પડ્યો તે પાણી ઝેર ! પીધું કે માણસ લીલા કંચન, જાણે કાળા નાગે ડસ્યા. વધારે શું કહું ? તમે, કેશવેા, નાનાં વહુ, અરુણ તે ખાખેા બધાં આજે કાઠિયાવાડ મેલમાં ઊપડી જાએ. હું પણ ત્રણેક હાડામાં કામકાજ આટોપી આવી પહેાંચુ છુ.
શેઠ ઉતાવળમાં તે ઉતાવળમાં, ચાને ઠરી ગયેલા કપ ઊંચા કરી એક શ્વાસે ગટગટાવી ગયા. દાતણ કરવાની વિધિ આવતી કાલ પર બાકી રહી.
‘ કંઈક આંધવું છે।ડવું ખરું કે નહિ ? આ તે ધર છે કે ખાવાના મઠ? જવું હશે તે ત્રીજે દહાડે સાથે જ જઈશું. આવા વખતમાં તમને એકલા મૂકીને જવું કેમ ગમે?’
*
નહિ તે તમે આડા હાથ દેશેા કાં? શેઠાણી ! આપણે વભાવાળા, જાડા કુટુંબના ધણી, ચેતા સારું. એ ઝરમરિયા તમારા કે મારા સગેા નથી લાગતા. આપણા માત્માજીએ પણ છાપામાં લખી દીધું છે કે ગામડાં ભેગાં થઈ જાઓ! હછ તા લાંચરૂશ્વતે, રાયેટ ટિકિટું મળે છે; પછી તે એય રામ રામ ! આ તા વાણિયાભાઈની અગમ બુદ્ધિ ! ખીજા બાપડા આમાં સમજે પણ શું ? સૌ વાતને સાર એક વાતમાં કહું, કે ‘ પહેલા તે વહેલે ' સમજજો.’
*
"
પાંચ વર્ષે દેશમાં જઉં હ્યું, તો કંઇક કેળાં, કઈ દાડમ, કંઈ મેવા, કંઈ હલવા તે લેતી જાઉં. ખરી કે નહિ ? કે પછી બાવે ઊઠ્યો બગલમાં હાથ ! ’
‘થાકયાં ખાપ, આ બૈરાંની જાતથી ! મરવા ટાણેય મદરાસિયું પહેરવાનું મન કરે. ભગવાને શું જાત ધડી છે ! સમજાવી પટાવીને
