________________
ક્રામ ને પ્રેમ
ગઈ તિથિ જોશી પણ વાંચતા નથી.’
માણેક ! જેમ ગમે તેટલું ધન મળે, ધનની તૃષ્ણા શાન્ત થતી નથી, પણ સતેાષી મનથી તૃષ્ણા શાન્ત થાય છે, તેમ કામથી માણસ કદી ધરાતા નથી, એ માટે તેા પ્રેમ જોઈએ. કામ એ જરૂરી પ્રેમમદિરે પહેાંચવાની નીસરણી છે, પણ આખરી મંજિલ નથી. આપણી દાંપત્ય પરીક્ષામાં આખરે તું સતી નીકળી. હું હાડકાંનેા શોખીન કૂતરા નીવડયો.’ નવલ માણેકના પગ પાસે બેસી ગયેા. આંખામાંથી આંસુની ધારા વહી રહી.
k
૨૨૩
(
નાથ ! મેલા મા. તમે દેવ છે, મારા પતિ છે, ગમે તેમ કરવાને સ્વાધીન છે, મારી પાસે માફી ન હેાય. સવારને ભૂલેલા સાંજે ઘેર આવે તેય ખાટુ નથી. આ શહેરમાં આવી છપ્પરપગી કેટલાંયના છાપરાં ભાંગતી કરે છે!' માણેક પતિને સ્પર્શતી ખાલી.
‘ માણેક, વહાલી, કાણ કહે છે કે પતિ દેવ છે? ભૂલ છે. કાચના કકડાને હીરા કહીએ તો એ હીરા થતા નથી. પુરુષા પાતાનાં પાપા છુપાવવા સ્ત્રીને કચડી નાખી દેવ બની બેઠા છે. પુરુષોને દેવ કાણુ કહેશે ? પુરુષસમાજ તમારા જેવી સ્ત્રીઓની ચરણની રજ થવાને પણ લાયક નથી. માણેક, તારા જેવી સ્ત્રીએ સાચી દેવીએ છે. સુશીલા તે તમારી જાતનું કલંક માત્ર છે. કૂતરાના સ્વભાવવાળા પતિને સેવે સ્વગ ન જ મળે. એ પુરાહિતાનું પાપ છે. ફરીથી કહું છું કે માણેક ! મને માફ કર.' નવલ ગળગળો બની ગયા હતા.
માણેક કાંઈ ન મેલી. નવલ એને ભેટી પડ્યો. માણેક શાંતિથી એને વળગી રહી. એને આજે ગયેલું સુખ પાછુ સાંપડયું હતું. વિયેગ પછીના સયેાગમાં જ સાચી મીઠાશ છે. જીવનમાંથી સરી ગયેલી ઉષ્મા રીથી તેને લાધતી હતી.
માણેક, હવે આ શહેરને પ્રણામ !'
'
