________________
કામ ને પ્રેમ
૨૧૯
દંપતીના શણગાર ઝંખવાયા હતા. ન એ નવલ છે, ન એ માણેક છે. વાતવાતમાં હસી પડતા નવલ હવે કવચિત હસતો. માણેક મનાવવા ઘણુંયે કરતી પણ નવલ પહેલાને નવલ નહોતે. ધસી આવતી માણેકને એ ભેટતા પણ જરાય માંચ વગર. નવલને બધું વેઠ જેવું લાગતું ને માણેકને એમાં જરાય મજા નહોતી આવતી.
હૈયું હતું પણ એમાં હેત નહતાં. સાગર હતું, પણ એમાં જળના ઉછાળા નહતા. જામ હતો પણ એમાં મદભર્યો આસવ નહતો.
નવલ બહાર જવાની ઉતાવળ સાથે આવે તેને ઉતાવળે ઘેરથી ચાલે જ. માણેક આ પરિવર્તન સામે આંસુની નદીઓ વહાવતી.
કે નાજુક પુષ! એને એક મ્યાનમાં બે તલવાર સમાવતાં ન આવડ્યું, ને મર્દ સુશીલા બબે તલવાર પિતાના માનમાં સમાવી રહી. હમણાં કામકાજ ખૂબ વધી રહ્યાં હતાં. શહેરમાં જ સુશીલાનાં લગ્ન થયાં. લગ્નને સુશીલાએ સગવડના રૂપમાં જોયું. એ પિતે ઉદાર મનવાળી હતી. એને મન લગ્ન અનિવાર્ય નહોતું, પણ સામે સમાજ જૂનવાણી હતો. સવારે સાસરે, બપોરે પિયર ને રાત્રે પાછાં સાસરે. રોજના આ આંટાફેરામાં સુશીલાદેવીને સાથીદાર નવલ જ હતે. એમાં ય સુશીલા દેવીએ સામાજિક સેવામાં ઝુકાવ્યું હતું. એને ગ્રામદ્વારનું ઘેલું લાગ્યું હતું.
ગામડાના પ્રવાસે જાતા. ગામડાના ઉદ્ધાર વિના દેશનો ઉદ્ધાર ન હતા. પ્રવાસમાં તો નવલ કે પ્રેસર ફણી વિના કેમ ચાલે?
દિવસ વીતે જતા હતા. સુશીલા પતિગૃહ કરતાં પિતૃગૃહે વધારે રહેતી. પતિ પણ સુશીલાની દરકાર ન કરત. પૈસા છે તો એવી સે મળી રહેશે એવી માન્યતાવાળો પતિ, પત્નીપદના સાચા મહત્ત્વથી અજાણ હતો.
