________________
૨૦૬
કંચન ને કામિની નવલ હીંડોળે ચઢી બેસતો. એ વેળા એની વાંસળીના વહેતા સૂર ઘણાં હૈયાને સ્મૃતિરૂપ બની જતા.
આમ હોવા છતાંય બધા લેકે કહેતા કે નવલ બીજા જુવાનિયાઓની જેમ ગામમાં વકરેલા સાંઢ જેવો નથી, હાથી જેવો ગરળ છે.
ચંદ્રથી રૂપેરી બનેલી એક રાત ને નવલ ખેતરવાહે હતો. ગામના ભાયાતની જમીન એણે વાવેલી. શેરડીને રોપે અત્યારે તે વખત થઈ ગયેલું. માથોડું ભાડું મોટી થયેલી શેરડી ભલભલાના મુખમાં પાણી લાવી મૂકતી. ઘણું હરામીઓ કંઈક પરાક્રમ કરવાનો વિચાર કરતા, પણ નવલની પાકી ચોકીદારી એ વિચારને પડતો મુકાવતી.
આકાશની મધ્યમાં ચંદ્ર આવ્યો ને દૂર દૂર સુધીનો પ્રદેશ રમ્ય બની ગયો. તારલિયાવાળું નિરભ્ર આકાશ ને વ્યાપેલી નિગૂઢ શાન્તિ, ઊંચે માંચડે બેસી નવલ સૃષ્ટિસૌંદર્ય માણી રહ્યો હતો. હાથમાં ગોફણ હતી, ને પગ પાસે પતરાંને ડખે પડ્યો હતો, નજીકમાં જ પથરાના ઢગલા ઉપર એની ફરસી પડી હતી. મોમાંથી દયારામની ગરબીની એક ટૂંક ગવાઈ રહી હતી. ચિત્તાના જેવી એની ચપળ આંખે તરફ ચેકી કરી રહી હતી.
એટલામાં સૂવરોનું એક ટોળું દેડતું આવ્યું. આવીને શેરડીના વાઢમાં પાછળના રસ્તેથી ઘૂસ્યું. સુવરને મન શેરડી તે અમૃતપાન. ભલેને દેહ પર ગમે તેવા ઘા પડે પણ મેથી એ સ્વાદ ન છૂટે.
નવલે ટોળાને જોયું ને ગેફણ હવામાં વીંઝી.
સનનન'...ને જેરથી એક મોટો પથર બરાબર ટોળાની મધ્યમાં પડ્યો. ટોળું ભડકયું ને એકદમ માંચડા તરફ ધસ્યું. નવલે ગફણ પર ગોફણ આફળવા માંડી પણ નિરર્થક. પાકને છુંદી નાખતું ટોળું આગળ વધ્યે જ જતું હતું. જે એને ખાળવામાં ન આવે તે ઘડી બે ઘડીમાં મહિનાઓની કાળી મહેનત બરબાદ થઈ જવાની હતી.
