________________
ચૌદશિયે
૧૩૩ “હવે કાલે થા મા ! એ તે કદી ત્રણે હેય ને કદી વધારે પણ હોય. આખી ગાડી બાંધી પછી એ તે અમે અંદરોઅંદર સમજીને સંકડાઈને બેસીશું. અલ્યા, વખત ઓળખતાં શીખે.”
વશરામ ઓતમચંદનું ઘરાક હતા. ભારે વજનવાળા છ જીવને એક માઈલ ખેંચી જવાનું મહેનતાણું એને વ્યક્તિ દીઠ બે આના મળવાનું હતું-અને એ પણ રેકડું નહિ. લીધેલી રકમના વ્યાજ પેટે ચેપડે જમે થવાનું હતું. એણે કંઈક અસ્પષ્ટ અવાજે બબડતાં ચાબૂક હાથમાં લીધો ને આકાશ સામે એક વાર નજર નાખી ઘોડે હાંકી મૂક્યો.
આકાશમાં તે એકલા તારલિયા હતા-ન જાણે વશરામે શા માટે ત્યાં જોયું હશે ?
[ 2 ]. કાંપની માટી-પહોળી સડક વટાવી, ગટરનાં પાણીથી ભીંજાયેલી શેરીમાં થઈ ઘેડાગાડી એક બેઠા ઘાટના મકાનના દરવાજે આવી ઊભી રહી.
“ભાભી!” તમશેઠે બારણું ઉપર હળ ટકે રે માર્યો.
ઘરમાં કઈ જાગતું હોય તેવો ભાસ થયો. એક જ બૂમે બારણું ઊઘડયું ને કાચની ખાપવાળા ફાનસનું અજવાળું પથરાયું. ગૂઢા રાતા સાડલામાં મેં છુપાવીને એક પ્રૌઢ સ્ત્રી આવી. એણે ધીરેથી કહ્યું :
ગાડી બહુ મોડી આવી લાગે છે!”
“હાસ્તો, પણ હવે એ મડાનું વહેલું તમારે હાથ છે. મહેમાનોમાંથી એકે જરા ટકેર કરી.
મારા રાંડરાંડના હાથમાં શું ? એ બધું તે આ તમાશેઠના
હાથમાં!”
અને ઓતમશેઠે ખુલ્લા દિલના હાસ્યથી આ વાર્તાલાપ ઉપર પડદો પાડી દીધું. ઘરની મેડી ઉપર બધી તૈયારીઓ કરવામાં આવી હતી. મહેમાને એક ગાદલા ઉપર ગોઠવાયા.
