Page Text
________________
५०८
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १४ श्लो० ९४-९५
दिनान्तसंध्यासमयस्वधाशनाम्बुजाननाकोशमिवाखिलागमम् । इमं प्रदास्याम्यहमत्र कस्यचिन्महानुभावस्य वदेत्यचिन्तयम् ॥ ९४ ॥
हे सरे, अहं तत्समस्तपुस्तकं स्वसात्कृत्वा हदि निजमनसि इत्यमुना प्रकारेणाचिन्तय विचारितवान् । इति किम् । यदहमत्र जगति मम मण्डले परजनपदे वा वासिनः कस्यचिदसाधारणाचारवत्तया सकलमहीमण्डलाखण्डविख्यातिभाजः महानुभावस्य साधो इमं पद्मसुन्दरसंबन्धिनमखिलागमं सर्वशास्त्रं प्रदास्यामि । उत्प्रेक्ष्यते-दिनान्तस्य संध्यासमयस्य पितृसूकालस्य स्वधा आहुतिविशेषः अशनं भोजन यस्य स स्वधाशनस्तस्य अम्बुजानना पद्मवदना । सरस्वती देवतेत्यर्थः । 'दिनान्तसंध्यासमयस्य देवता' इति नैषधे । तस्याः कोश भाण्डागारपुस्तकमिव । श्रूयते हि-नवव्याकरण' चिकीर्षता हैमाचार्येण सिद्धराजजयसिंहदेवजनाः स्वकीयश्राद्धाश्च काश्मीरे प्रेषिताः। ते व वाग्देवीवसतिं गत्वा ब्राह्मीं संपूज्यागुरुत्क्षेपपूर्घ व्याकरणपुस्तक याचन्ते स्म । तदैव तया साक्षाभूय सन्मूर्तिरेका त्वत्पावं हेमाचार्यरूपास्तीति राज्ञो वाचिककथनपूर्व व्याकरणपुस्तकानि समर्पितानि । अन्येषां पूजामार्गणादिविधिना प्रातः पुस्तक दृश्यते न वाग्देवी । ततः काश्मीरे ब्राम्या भाण्डागारोऽस्तीति । तेषु सर्वाणि पुस्तकान्यपि सन्तीति ॥
શ્લેકાર્થ
હે સૂરિજી, સરસ્વતીના પુસ્તક ભંડારની જેમ આ સમસ્ત પુસ્તક ભંડાર હું સ્વદેશી યા પરદેશી કેઈપણ સદાચારી મહાનુભાવને કેટલાય સમયથી અર્પણ કરવાની વિચારણામાં હતે. (પૂર્વે નવા વ્યાકરણની રચના કરવાની ઈચ્છાથી શ્રોહેમચંદ્રાચાર્યું અને સિદ્ધરાજ
સિંહદેવે પિતાના માણસ અને શ્રાવકોને કાશ્મીર મેકલ્યા હતા તે લેકે કાશ્મીરમાં રહેલા સરસ્વતી મંદિરમાં જઈને સરસ્વતીદેવીનું ધૂપ-દીપ વડે પૂજન કરીને પ્રાચીન વ્યાકરણના પ્રતની માગણી કરી ત્યારે સાક્ષાત્ સરસ્વતી દેવીએ પ્રત્યક્ષ થઈને કહ્યું “તમારી પાસે મારી બીજી મૂતિસમાન શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય છે. આ પ્રમાણે રાજાને મૌખિક સંદેશ કહેવડાવવા પૂર્વક વ્યાકરણનાં પુસ્ત કે પોતાના ભંડારમાંથી અર્પણ કર્યા હતાં. બીજા લેકને તો અર્ચનપૂજન કરવાપૂર્વક માગણી કરવાથી પ્રભાતે પુસ્તક જ મલે પરંતુ સાક્ષાત્ સરસ્વતી દેવીનું દર્શન થતું નથી.” ફ૪
ततो गुणागण्यमणीमहार्णवा न वीक्षिताः केऽपि दृशा भवादृशाः । पदे पदे स्युः किमु निर्जरार्जुनीमणीमहीजन्मनिपावनीधराः ॥ ९५ ॥
हे सूरे, ततस्तत्पुस्तकप्रदानयोग्यापरपात्रानवेक्षणरक्षणकारणादुगुणा एव गणयितुं प्रमाणीकर्तमशक्याः गणनारे गण्या न गण्या अगण्या वा मेण्यो रत्नानि तेषां महा.
| SR No. | 005969 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 03 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |