________________
सर्ग १४ श्लो ५९-६१ ।
हीरसौभाग्यम्
नामा कुमोदत्वात् मित्त्रवत्सर्वजनानां दैत्याधुपद्रवनिराकरणेनानन्दोत्पादत्वाद्विष्णोर्गुरोस्तु । प्राप्ते षोडशमे वर्षे पुत्र मित्त्रमिवाचरेत् ।' पुत्रमिव शिष्यमपीति । तत्त्वतस्तु सूर्यमेव विधुरं कष्टभाजमस्तंगतं मरणावस्थां प्रपन्न सूर्यस्य वैधुर्गमस्तादेव ॥ इति षष्ठ रात्रिभो. जनम् ॥
શ્લોકાર્ધ કિરણોના અધિપતિ, જગતને ઉપકારી, મહાપ્રતાપશાલી અને આકાશને સેવનાર અર્થાત્ આકાશમાં પરિભ્રમણ કરનાર સૂર્યને જોઈને અર્થાત્ તેને અસ્ત જાણીને સજજનોને રાત્રિભોજન કરવું શું ગ્ય છે! અર્થાત્ સર્વથા રાત્રિભેજનને ત્યાગ કર જ જોઈએ છે ૫૯ છે
.
कदा
कदापि नैमित्तिकवत्तपस्विनो निमित्तमेते ब्रुवते न किंचन । यतश्चरित्रेण निमित्तभाषणात्तमित्रपक्षाद्विधुनेब हीयते ॥६०
हे साहे, पते पूर्वोक्तषड्व्रतपालकाः प्रत्यक्षा वा श्रीमदाकारितागताः पुर उपविटास्तपस्विनः साधवः कदापि कस्मिन्नपि व्यतिकरे नैमित्तिकवन्निमित्तज्ञा इव किंचन अङ्ग-स्वप्न-स्वर-भौम-व्यञ्जन-लक्षण-उत्पात-अस्तरिष्टम् एतेष्वष्टसु निमित्तेषु किमपि निमित्त ग्रहवाराङ्गस्फुरणशकुनस्वरादिक न ब्रुवते न कथयन्ति । अथ वा ज्यौतिषिका इव किमपि शुभाशुभादिग्रहविचारं न भाषन्ते। यतः कारणात्तस्य निमित्तस्य अष्टानिमित्तानां वा ज्यौतिष्कादेर्वा भाषणात्कथनाच्चारित्रेण संयमेन हीयते क्षीयते । केनेव । विधुनेव । यथा तमिस्रा कृष्णात्पक्षात् विधुना चन्द्रेण क्षयः प्राप्यते क्षीणीभूयते । यदुकमुराध्ययने–'जेलकेण च सुविण च अंगविज्जं च जेपउं जंति न हुते समणावुच्चंति । एवमायरियेहिं अकोपम् । इति ॥ इति सप्तम निमित्ताधभाषणव्रतम् ।।
લેકાર્થ
હે રાજન, સાધુઓ ક્યારેય પણ જતિષીની જેમ અષ્ટાંગનિમિત્તને કહેતા નથી. કૃષ્ણપક્ષથી જેમ ચન્દ્રને હાસ થાય છે તેમ નિમિત્તના કથનથી સંયમીઓના સંયમને હાસ થાય છે. જે ૬૦ છે
इति व्रतान्सप्त बिभर्ति संयतवजः शिवश्रीपरिरम्भलोलुपः । वसुंधराभोग इवाम्भसां प्रभूञ्छिग्वाः शिखीव घुमणिर्हयानिव ॥ ६१॥
