________________
सर्ग १७ : श्लो० ५]
हीरसौभाग्यम्
७६९
मास । किंभूतम् । पुरंध्रीणां विविधजनपदागतानां मृगाक्षीणाम् । पुरंध्रीशब्दो ह्रस्वो दी?ऽप्यस्ति। यथा नैषधे-'अखिलपुरपुरंध्रीनेत्रनीलोत्पलानि' इति । गणैर्वृन्दैर्गीयमानः गानगोचरीक्रियमाणः। क इव । रश्मिराशिरिव । यथा सहस्ररश्मेदिनकरस्य किरणनिकरः उदीयमानमभ्युदयं गच्छत् द्विजराजबिम्बं चन्द्रमण्डलमलंकुरुते। सहस्रकिरणात्किरणगणमादाय चन्द्रोऽभ्युदयतीति कविसमयः। 'पुपोष वृद्धिं हरिदश्वदीधितेरनुप्रवेशादिव बालचन्द्रमाः' इति रघुवंशे॥
શ્લોકાથ
જેમ સૂર્યનાં કિરણેને સમૂહ ઉદય પામતા ચન્દ્રમંડળને ભાવે (કવિશાઆનુસારે સૂર્યનાં કિરણે ગ્રહણ કરીને ચન્દ્રને ઉદય થાય છે, તેમ અનેક દેશની ઓ વડે ગવાતાં મંગલગી તેની સાથે આચાર્ય દેવે પાદલિપ્તપુર(પાલીતાણા)ને અલંકૃત કર્યું. ૪
स प्रार्थितो द्वीपजनवजेन
स्वपत्तनं पावयितुं व्रतीन्द्रः। चित्रादिना सारथिनेव केशी
वशीशिता श्वेतविकाभिधानम् ॥ ५॥
स व्रतीन्द्रो हीरसरिः द्वीपजनव्रजेन द्वीपबन्दिरसत्कसंघलोकनिकरेण स्वपत्तनं सामान्यतो नगराभिधान पत्तनम् । यथा हैम्यां समुदितान्येव नगरनामानि-'नगरी पूः पुरीद्रङ्ग पत्तन पुटभेदनम्' इति । विशेषतस्तु 'पत्तन रत्नयोनिः' इति द्वीपाभिधान निजनगर पावयितुं पवित्रीकारयितुं प्रार्थितो याचितः। आगृहीत इत्यर्थः । क इव । केशीव । यथा चित्रमिति पदमादौ धुरि यस्य तेन चित्रादिना सारथिना श्रावस्त्यां नगर्या राजकार्यार्थ गतेन तस्यैवोपदेशात श्राद्धीभूतेन चित्रसारथिना केशीनामा वशीशिता मुनीन्द्रो गणधरः श्वेतविका इत्यभिधान नाम यस्य तादृशं स्वपत्तन पावयितु पावन निर्मापयितु प्रार्थितः। आगृहीत इत्यर्थः ॥
પ્લેકાર્થ
શ્રાવતિનગરીમાં રાજકાર્ય માટે ગયેલા મંત્રી ચિત્રસારથિએ પિતાની નગરી થતાંબિકાને પાવન કરવા માટે કેશીગણધરને પ્રાર્થના કરી હતી તેમ દીવપત્તનના સંઘે આચાર્ય દેવને પિતાનું નગર પવિત્ર કરવા માટે પ્રાર્થના કરી. છે ૫ છે हि० सौ० ९७
