________________
७०६
सौभाग्यम्
[ सर्ग १६ श्लो० ५२-५३
स्फुरत्करतरङ्गितां स्फटिककल्पितारोहणावलीमयममार्गयद्वरणगोपुराभ्यन्तरे । विमुच्य मृडमद्रिजापरिभवेन सापत्न्यतः किमम्बरतरङ्गिणीं विदधतीं विरक्तेस्तपः ।। ५२ ।।
मलीमसजनाप्लवैर्निजम पावनी भावुकं पवित्रयितुमीयुषी किमथ वात्र शत्रुंजये । मुरारिमथनोदितस्वतनुजादिविश्लेषजा
सुखात सुधाम्बुधः किमु तनोति तीर्थे तपः ॥ ५३ ॥
अयं सूरिर्वरणस्य प्राकारस्य गोपुरं प्रतोली तस्याभ्यन्तरे मध्ये स्फुरद्भिः करैः किरणैः कृत्वा तरङ्गाः कल्लोलाः संजाता अस्यामिति तरङ्गिता तादृशीं तथा स्फटिकैः श्वेतरत्नैः कल्पितां निर्मितामारोहणानां सोपानानामावलीं श्रेणीममार्गयत्पश्यति स्म । 'मार्गयति मृगयतेऽपि च मार्गति चेत्याहुरीक्षार्थे' इति क्रियाकलापे । उत्प्रेक्ष्यते - समान एक: पतिर्यस्याः सापत्नी तस्याः भावः सापत्त्य ततः कारणादद्विजायाः पार्वत्याः परिभवेन संतापेन । उद्विग्नेत्यध्याहार्यम् । मृडमीश्वरं विमुच्य त्यक्त्वा विरक्तेवैराग्यात्तपो विदधतीं तीर्थे तपस्यन्तीमम्बरतरङ्गिणीं गङ्गामिव । अथ वा पुनरुत्प्रेक्ष्यते - मलीमसा जात्या अन्त्यजाः कर्मणा महाक्रूरकर्माणो जीवादिघातनान्महापापिना मलिनजनास्तेषामाप्लवैः स्नानकरणादिभिः कृत्वा अपावनीभावुकमपवित्री भवनशीलं निजमात्मानं पवित्रयितुं पावनीकर्तुम् | तीर्थसेवया इत्यध्याहार्यम् । अस्मिन् सर्वतीर्थाधिराजे सौराष्ट्रमण्डलकमला चूडामणी श्रीशत्रुंजये ईयुषी समागतवती किमु । अर्थात्पूर्वप्रतिपादिता गङ्गेव वा । उताथ वा मुरारिणा नारायणेन यन्मथनं मन्दरगिरिणा कृत्वा आमूलाद्विलोडनं तस्मादुदितः प्रादुर्भूतो यः स्वस्य क्षीरसमुद्रस्यात्मनः तनुजानां 'लक्ष्मी: कौस्तुभपारिजातकसुरा धन्वन्तरिश्चन्द्रमाः धेनुः कामदुधा सुरेश्वरगजो रम्भादिदेवाङ्गना । अभ्वः सप्तमुखोऽमृत हरिधनुः शङ्खो विषं चाम्बुधे रत्नानीति चतुर्दशापि कविभिः संकीर्तितानि स्फुटम् ॥' एषां चतुर्दशानां मध्ये केचित्पुत्रा आदिशब्दात्काश्चित्पुत्रयस्तसां विश्लेषो वियोगः तस्माज्जात यदसुखं सुखादन्यत् विरुद्ध वा सुखस्याभावो वासुखम् | 'तदन्यत्तद्विरुद्धतदभावेषु नञो वर्तमानत्वात् त्रयोऽप्यर्थाः संगच्छन्ते' इति सारस्वतव्याकरणानुसारिवचः । एतावता दुःखं तस्मात्कारणात्सुधाम्बुधिः क्षीरसमुद्रो महानन्दपदप्रापकास्पदेऽत्र शत्रु जयतीर्थ तपस्तनोति किमु । अशनादित्यागलक्षण नियमविशेष करोतीव ॥ युग्मम् ॥ इति सर्वाभ्यन्तरप्राकारप्रतोलीसोपानानि ॥
શ્લેાકા
આચાર્ય દેવે, પ્રાકારની મધ્યમાં દેદીપ્યમાન રત્નનાં કિરણાથી તરંગારૂપે થયેલી