________________
सर्ग -१४ श्लोक २०-२२ ]
हीरसौभाग्यम्
४७१
કલેકાર્થ હે રાજન, સર્વ ઈષ્ટની પૂર્તિ કરનારા ધર્મનો ત્યાગ કરીને જે કંઈ દુબુધિ વિષમાં ચકચૂર રહે છે તે ખરેખર શરીરની શોભા માટે આણેલી કરતૂરીને ત્યાગ કરીને હાથમાં કચરાને ગ્રહણ કરે છે, પ્રાંગણમાં મનોરથની સાથે રોપેલા કપૂરના વૃક્ષને ઉખેડીને આકડાના વૃક્ષનું રોપણ કરે છે અને જીવનને અભિલાષી અમૃતરસને ત્યાગ કરીને મહાભયંકર વિષધરના મુખથી વિષનું પાન કરે છે. ૧૯ ૨૦
अनश्वरी श्रीर्युवता किमु ध्रुवा जरापि जीर्णा शमनः शशाम किम् ।
यदेष जन्तुर्विषयाभिलाषुको दधाति धर्मे न मनो मनागपि ॥ २१ ॥ - हे नृप, श्रीलक्ष्मीरनश्वरी शाश्वती अस्थिरैव । यदुक्तम्-'सायरवप्पमुरारिपिय चन्दसरीसा भाय । लच्छी हीडइ घरि घरि महिला पह सहाय ॥' इति पुनर्युवता ध्रुवा नित्या कदापि न यास्यति । 'यौवन जाइ वेगिनदीयुजलहइ । इन्दुचन्दुनागिन्दुकहो कुणथिररहर ॥' इत्युक्तं । पुनर्जरा विस्रसा यौवनवयोहानिलक्षणावस्था जीर्णा स्थविरीभूता स्थातुमुत्थातुमप्यशक्ता जाता किम् यज्जराशक्तभावान्नागमिष्यति । यदुक्तम्'यौवनकेरेदीहडइ कीजइ मित्त दुच्यार । कालिज वडपण आवशइ को न विवार ॥' इति । पुनः शमनो यमः शशाम शान्तीभूतः । किंभूतः । यदथ कमपि न व्यापादयिच्यामि मृतो वा यत्कारणादेष जन्तु वो विषयानां कामभोगादिसुखानामभिलाषुकः कामयिपा कामुको लोलुपः सन् धर्म सुकृताचरणे मनागीषन्मात्रमपि मनश्चितं न दघाति स्थापयति ॥
શ્લેકાર્થ
હે રાજન, લક્ષમી શું સ્થિર છે ! યૌવન શું નિત્ય છે! જરા શું જીણું નથી ! કે યમરાજ શું શાંત છે! જેથી વિષયાભિલાષીજવ ધર્મમાં જરા પણ મન લગાવતો નથી ! ! ૨૧
प्रसृत्वरः शंबरवैरिविक्रमोऽचिरात्सृजेद्विक्रमिणोऽप्यविक्रमान् । उदीयतेऽस्मादपि राजयक्ष्मणा तमोभरेणेव तमस्विनीमुखात् ॥ २२ ॥
हे साहे, प्रसृत्वरः प्रसरणशीलः प्रवर्धमानः शंबरनामा दैत्यविशेषस्तस्य वैरी दस्युहन्ता स्मरस्तस्य विक्रमो वीर्य प्रतापः स्मरी अपस्मारप्रसारः मदनोन्मादः अचिरादल्पकालादेव विक्रमिणोऽपि महाशक्तिमतोऽपि अविक्रमान् निर्वीर्यान अबलान् सृजेतू
