________________
CATEGana
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १५ श्लो० ६६-६८
नकलशानां कस्तूरिकाणां गन्धधूलीनां मलयजन्मनां चन्दनानां द्रवैः जम्बालिनीजलसङ्गात्प: सान्द्रं करम्बित पूर जलप्रवाहो यस्याः॥
કાર્ય
શત્રુંજય પર્વતની મધ્યમાંથી નીકળતી નદી, પિતાની મધ્યમાં કીડા કરી રહેલી દેવદાનની સ્ત્રીઓનાં વક્ષસ્થલ ઉપર વિલેપન કરાવેલા કસ્તુરી અને ચંદનના પ્રવાહીથી વ્યાપ્ત જલપ્રવાહવાળી થઈ સતી યમુનાનાં જલ વડે મિશ્રિત ગંગાના પ્રવાહની જેમ शभिती ती. ॥१६॥
यत्रोन्मदैः परिणतैर्हरितां करीन्द्र
रुत्खातगैरिकभरैर्नभसि भ्रमद्भिः। संध्याधियेव गलितावधिबेलमत्र विशान्तिमाप न महानटनाटयरङ्गः ।। ६७ ॥
__ अत्र जगति महानटस्य शंभो ट्यरङ्गः नाटकस्य रङ्गः स्नेहक्रीडा गलितो निर्गतोऽव. धिः सीमा यत्र तादृग्वेला वारः । काल इत्यर्थः। निरवधिसमयं यावत् । 'शंभोर्मा बत सांध्यवेलनटनं भाजि व्रतं वाक्' इति नैषधे । विश्रान्ति विधममाप लेभे । न नाटकरणाद्विररामेत्यर्थः । उत्प्रेक्ष्यते-संध्याधिया पितृसभ्रमेणेव । कैः कृत्वा । यत्र शत्रुजये हरितां दिशां करीन्द्रः गजराजैः । दिग्गजैरित्यर्थः । उत्खातस्तटाघातक्रियायां दत्तमुसलैरुत्पाद्य क्षिप्तैः गैरिकानां धातूनां भरैः प्रकरैः। किंभूतैः करीन्द्रः । उन्मदैः क्षीबतयोद्धतीभूतैः । पुन: किंभूतैः । परिणतस्तिर्यक्प्रवादिषु प्रदत्तप्रहारः । भरैः किं कुर्वद्भिः । नभसि आकाशे अमद्भिः पर्यटद्भिः । विस्तरद्भिरित्यर्थः ।।
પ્લેકાર્થ
શત્રુંજયની દિશાઓના મન્મત્ત અને દંતપ્રહારોથી પરિણત દિગ્ગજો, ગરિક ધાતુ (લાલ માટી)ને ઉખેડીને તેને સમૂહ આકાશમાં ઉછાળવાથી સંધ્યા સમયની જાતિથી મહાનટ (ઈશ્વર)ને નાટચરંગ નિરવધિ બની ગયો ! અર્થાત વિરામ પામ્યું નહીં. ૬૭
यस्मिन्ननन्यमणिधोरणिक्लप्ततुङ्ग
शृङ्गाङ्गणैर्दलितसंतमसप्रचारैः। पूषा मयूखमुषितोनसहस्रलक्ष्मीः खद्योतपोत इव किंचिदधत्त शोभाम् ॥ ६८ ॥
