________________
सर्ग १५ श्लो० ४५-४६]
हीरसौभाग्यम्
.६४९
क्वचन कनकरत्नाधित्यकादीप्रदीप्ति दिनकरकरसङ्गागाहमानां विहायः । सकलकुलगिरीन्द्रान्यः पराभूय भूत्या
कलयति किमु शैलः स्वेन मूते प्रतापम् ॥४५॥ यो विमलाद्रिः क्वचन कवापि प्रदेशे कनकानां काञ्चनानां रत्नानां रक्तपीतमणीनां वा अधित्यका ऊर्श्वभूमिस्तस्या दीप्रां दीपनशीला दीप्ति कान्ति कलयति धत्ते । किंभूतां दीप्तिम् । दिनकरस्य सूर्यस्य कराणां किरणानां सङ्गात्संपर्कादाश्लेषाद्विहाय आकाश गाहमानानां निर्भरं भरन्तीनाम् । गगनमण्डल यावत् प्रसृमराणामित्यर्थः । उत्प्रेक्ष्यतेसकलान् समग्रान कुलगिरीन्द्रान भूत्या आत्मलक्ष्म्या पराभूय जित्वा शैलो विमलशैलो. ञ्चयः स्वेनात्मना मूर्त तनूमन्तं सकललोकलोचनगोचर तन्मन्दरमेरुकैलाशादिशैलाभिभवोद्भवं प्रतापमिव बिभर्ति ॥
શ્લેકાર્થ શત્રુંજ્ય પર્વતને કોઈ પ્રદેશ સૂર્યનાં કિરણોના સંપર્કથી, આકાશને અવગાહી રહેલી સુવર્ણમય અને રત્નમય ભૂમિની દેદીપ્યમાન કાંતિ ધારણ કરતા હતે; તે જાણે પિતાના વૈભવથી સર્વે કુલપર્વતને પરાભવ કરીને પિતાના દ્વારા મૂર્તિમાન પ્રતાપ ધારણ કરાયો ન હોય! છે ૪પ
बलिनिलयनिकेतैरात्मनः स्थूलभूलै
र्धरणिधरतया यो भूभृतां सार्वभौमः । निखिलजलधिनेमीभारभुनाङ्गभाजो दिशति किमु कृपालुर्विश्रमं भोगिभर्तुः ॥ ४६॥
भूभृतां समस्तपर्वतानां सार्वभौमश्चक्रवर्ती नगाधिराजाभिधानत्वात् शत्रुजयाद्रिः धरणिधरतया भूभृत्त्वेन । उत्प्रेक्ष्यते-भोगिभर्तुः शेषनागस्य विश्रम प्रयासापमोद' किमु दिशति ददातीव । कैः । आत्मनः स्थूलमूलैः पुष्टैः पदैः अधः प्रविष्टप्रदेशैः । किंभूतैः । बलिनिलये पाताले निकेतो निवासो येषाम् । 'पातालमूलकैलाशः' इत्यभिधानत्वाच्च । किंभूतस्य भोगिभर्तुः । निखिला समग्रा या जलधिनेमिः सप्तद्वीपसमुद्रपर्यन्ता पृथिवी तस्या भाग वीवधस्तेन भुग्नं वक्रीभूतमङ्गं वपुर्भजप्तीति तस्य ॥
શ્લોકાથ
પાતાલલેકમાં જેનું મૂલ છે તેવાં પિતાનાં સ્થૂલભૂલથી સમસ્ત પર્વતમાં શવું. हि० सौ० ८२
