________________
सर्ग १४ श्लो० ३०२ - ३०३] हीरसौभाग्यम्
६१७
· कर्णयोर्बाधियै कुर्वाणां मूर्धस्थसिद्धापगां स्वमस्तकस्थायुकभागीरथीं गर्हते ! अस्या जडाशयायाः प्रोल्लसत्कल्लोलकोलाहलपुरः किमपि क्वापि श्रोतुं न शक्यते इति निन्दति । कस्मिन्सति । त्रिभुवने जगत्रवे सति । किं कुर्वति त्रिभुवने । अस्यां सूरिकीर्ते : हृदा मानसेन कृत्वा अदभ्रामतिशायिनीमनुरागितां रागयुक्तवत्तां विभ्रति दधाने । किं कृत्वा । नरा नागराः, निर्जराः सुराः, उरगा नागाः, तेषां वधूभिः अङ्गनाभिः प्रारब्धाः प्रमोदादुपक्रान्ताः । ' प्रारम्भः प्रोपतः क्रमः' इति हैम्याम् । नूता अभिनवाः स्तुतयः स्तवनानि यस्यां तादृशीं यस्य हीरसूरेः कीर्ति श्रुत्वा श्रवणगोचरीकृत्य ॥
લેાકાથ
વિશ્વવ્યાપી આચાર્યની કીતિ તરફ અનુરાગ ધારણ કરતા હાવાથી દેવ, દાનવ અને મનુષ્યલેાકની સ્ત્રીઓ વડે ગવાઈ રહેલા ગુણાની સ્તુતિ સાંભળીને, પોતાના મસ્તક ઉપર રહેલી આકાશગંગાના ઉદ્ધૃત તર ંગાના કાલાહલથી જેના કાન મ્હેરા થઈ ગયા છે તે ઈશ્વર, આચાર્યના ગુણ્ણા નહીં સાંભળવાથી, તેને (ગંગાને) તિરસ્કારની દૃષ્ટિએ જોતા
हुना ॥ ३०२ ॥
Aai aani विरचयन्सृष्टेर्विनिर्माणतो
वैयग्र्येण कुलालमेव मनसा मेने निजं नाभिभूः । त्रैलोक्य स्तुतिपारवर्तिविभवां संस्तोतुमेतां गुरुः
संजज्ञे गतगौरवः कविरपि प्रापाकवित्वं पुनः ॥ ३०३ ॥
सृष्टेर्विश्वसर्गस्य निर्माणतः करणाद्वैयग्रयेण व्यग्रभावेन एतां सूरीकीर्ति श्रोत्रयोरात्मकर्णयोरवतंसिकां कर्णपूरताम् । 'विदर्भसुभ्रुश्रवणावतंसिका' इति नैषधे । न विरचयन्न कुवार्णः । न श्रुवन्नित्यर्थः । नाभिभूर्ब्रह्मा निजमात्मानं कुलालं कुम्भकारमेव मेने । कुम्भकारो हि भाण्डरणव्यग्रतया किमपि श्रोतुं न शक्नोति । पुनस्त्रैलोक्यस्य त्रिभुवनस्यापि स्तुतेः स्तवनस्य पारे अगोचरे वर्तते इत्येवंशीलो विभवो यस्य । विश्वत्रयस्यापि स्तुतिगोचरामित्यर्थः । एतां सूरिकीर्ति संस्तोतुं वर्णयितुं गुरुः बृहस्पतिर्गत गौरव माहात्म्यं वाचस्पतिता वा यस्य तादृशः संजज्ञे संजातः । तथा कविः शुक्रोऽपि काव्यकर्तापि raara मूर्खत्वं न काव्यकर्तृत्वं प्राप ||
શ્લેાકાથ
ઘડા આદિ બનાવવામાં વ્યગ્ર બનેલા કુંભાર જેમ ખીજું કંઈ પણ સાંભળી શકતા નથી, તેમ સૃષ્ટિનું સર્જન કરવામાં વ્યગ્ર અનેલા બ્રહ્માએ આચાયની કીતિ નહીં સાંભળી શકવાથી પોતાની જાતને કુંભારરૂપે માની ! આચાર્ય દેવની કીતિની સ્તુતિ
हि० सौ० ७८