________________
हीरसौभाग्यम् [सर्ग १४ श्लो० २६३-२६४
तदा तस्मिन् रत्नानि स्कटिकादीनि स्वर्ण काञ्चनं सुवर्णक पित्तलम् । यदुक्तं हैम्याम्-'रीरीरीरीवरीतिश्च पित्तलोह सुवर्णकम्' इति । उपलः मम्माणीखनिजन्मा पाषाणस्त एब स्वरूपं यासां तादृशा आप्तानां जिनानामर्चाः प्रतिमाः तासां प्रतिष्ठाक्षणे स्थापनमहोत्सवे इन्द्रराजेन हस्तिना गजाः अश्वा वाजिनः अंशुकानि वस्त्राणि भूषणान्याभरणानि अशनानि जेमनवरा मुखानि आधानि येषु तादृशैरनेकैबहुविधैः प्रकारैः कृत्वा चत्वारिंशन्मितानि रूपकाणां रूप्यटङ्कानां 'रूपया' इति प्रसिद्धानां सहस्राणि व्ययीचक्रिरे व्ययीकृतानि । उत्प्रेक्ष्यते-विश्वेषां सर्वेषामर्थिनां याचकानां दौस्थ्यच्छिदे दारिद्यच्छेदनाय पुनद्वितीयवार गृहीतवपुषा उपात्तदेहेन भोजेनेव धाराधिराजभोजदे. वेनेव ॥ इति विराटनगरप्रतिष्ठा ॥
પ્લેકાર્થ
રન, સુવર્ણ, પંચધાતુ અને આરસ આદિની બનાવેલી જિનમૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે વિરાટનગરીના રાજા ઈન્દ્રરાજે હસ્તિ, અશ્વ, વસ્ત્ર, આભૂષણ અને સ્વામિવાત્સલ્ય (જમણ) આદિનું દાન આપીને ચાલીશ હજાર રૂપિયાનો વ્યય કર્યો. તે જાણે જગતના યાચકની દરિદ્રતા છેદવા માટે ધારાનગરીના રાજા ભોજે ફરીથી અવતાર ગ્રહણ કર્યો ન હોય ! ૨૬૩
श्रीरोहिण्याः प्रतिष्ठायै संश्रुतायै स्वयं प्रभुः । ततः प्रतस्थे यत्साधोः स्थिति कत्र भृङ्गवत् ॥ २६४ ॥
प्रभुहीरसूरिस्ततः पींपाढिपुरतः प्रतस्थे प्रचलितः । कस्येव । श्रीरोहिण्याः शिव. पुर्याः प्रतिष्ठायै शिवपुरीश्राद्धकारितचतुर्मुखप्रासादतद्विम्बानां च प्रतिष्ठाकृते । किंभू. नारी प्रतिष्ठायै । संश्रुताय इन्द्रराजसचिवागमनात्प्रथममङ्गीकृतायै स्वयमात्मनैव प्रस्थाने । यक्तोऽयमर्थः–यद्यस्मात्कारणात् साधोः संयमिन स्थितिर्वास एकत्र न स्यात् पकस्मिन्नेव स्थाने न स्यादेव नैव भवेत् । किंवत् । भृङ्गवत् । यथा भ्रमरस्य एकत्र स्थितिन स्यात। यत उक्तम्-'समाणाणं सउणाणं भ्रमरकुलाणं गोकुलाणं च । अणियाउवसहीउसारयाणं च मेहाणम् ॥' इति ॥
લેકાર્થ
ઈન્દ્રરાજના પ્રધાનના આગમન પહેલાં જ સિરોહીનગરીની વિજ્ઞપ્તિ સ્વીકારનારા આચાર્ય દેવે સીરહીનગરીના ભવ્ય ચતુર્મુખ જિન પ્રસાદમાં ભગવંતની પ્રતિષ્ઠા કરાવવા માટે પીપાડનગરથી વિહાર કર્યો. ખરેખર ! સાધુઓ ભ્રમરની જેમ એક સ્થાને રહેતા नथी. ॥२६४॥