________________
५७८
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १४ श्लो० २३०-२३१
यत्कारणात् असौ साहिस्तव हन्ता प्रमापयितास्ते । उत्प्रेक्ष्यते-मृगाक्षीणां स्वसारङ्गनयनानां बीणां लीलाललिताभिर्मन्थरभावमञ्जुलाभिर्गतिभिर्गमनैः सह परिस्पर्धिभाषात्संघर्षित्वात इव । ततः स हसः स्मित्वा किमपि हसित्वा स्वसहचरी चक्राङीं प्रति शशंस अवदत् । हे वारले, व्रतिपतेः सूरीन्द्रस्य वचनाद्वाक्यान्मां प्रति कश्चिन्निहन्तुं घातयितुं नईश्वरः स्यात् न समर्थों भवेत् । उत्प्रेक्ष्यते-श्रुतसुरसुदृशः सरस्वत्याश्च पुनर्विश्वकर्तु. ब्रह्मणोऽपि यानत्वाद्वाहनभावादिव । 3.त्र जाने इवार्थे । इति हंसमिथुनालापः ॥
લેકાર્થ કેઈ હસી હંસને કહે છે કેઃ “હે પ્રિયતમ હંસ, શું આપના હૃદયમાં અકબરરાજાથી જરાયે ભયનો સંચાર થતો નથી ! કેમકે તેની પત્નીઓની મંથરગતિની સાથે સ્પર્ધા કરી રહેલે હોવાથી તે તારે અવશ્ય વધ કરશે. તે શું તું નથી જાણતો?” હંસીના આવા વચન સાંભળીને કંઈક હસીને હંસ બોલ્યા કેઃ “અરે વેવલી હંસી, સૂરિજીના વચનથી છે અને હું મૃતદેવી સરસ્વતી અને બ્રહ્માનું વાહન હોવાથી કોઈપણ મારે વધ કરવા માટે समय नथी.' ॥ २३० ।।
रथाङ्गी स्थाङ्ग जगादेति दुरात्प्रयाहि प्रियास्माद्विषत्कालरात्रेः । यतो राजविद्वेषितोदीतकोपातिरेकादसौ त्वां हनिण्यत्यवश्यम् ।। २३१॥ रथाङ्गी चक्रवाकी रथाङ्ग स्वसहचारिण कोकमिति जगाद कथितवती । इति किम् । है द्वन्द्रचर प्राणनाथ, द्विषतां वैरिणां कालरात्रे: कल्पान्तका न्त्यि निशासदृशात् । यस्यां निशायां सरासरनरादयः सर्वेऽपि क्षयं यास्यन्ति न कोऽपि चराचरेषु स्थाता इति शैवमते । जैनमते तु निखिला भरतभूर्मनुप्यरिक्ता भाविनी षष्ठारके सर्वेऽपि मनुः ज्यचतुष्पदपक्षिणस्तु बिलवासिनः इति बहिर्भुवोऽनुसारिण्यपि कालरात्रिरेवेति । ततो बहुद्विपदचतुष्पदपक्षिक्षयंकरादस्मान्नृपतेस्त्व दूरात् दूर विप्रकृष्टभूभागे प्रयाहि । स्वप्राणधारणायेत्यध्याहारः। गच्छ । यतः कारणात् राज्ञा स्वयं राजत्वात् स्वेन चन्द्रेण च सह या विद्वेषिता वैरिभावस्तस्याः सकाशादुदीतः प्रादुर्भूतो यः कोपातिरेकः क्रोधातिशयस्तस्मादिव त्वां राजविरोधन भवन्त अवश्यं निश्चितं हनिष्यति ॥
શ્લેકાર્થ
ભયભીત બનેલી ચક્રવાકી ચક્રવાકને કહેવા લાગી કે: “હે પ્રાણનાથ, જાઓ, દૂર જાઓ, કાલરાત્રિ સમાન રાજા અકબર આવી રહ્યો છે, માટે દૂર દૂર ભાગે. (શૈવ મતે જે સમયે ચરાચર જગતનો સંપૂર્ણ પ્રલય થાય તેને કાલરાત્રિ કહે છે.) કેમકે રાજા ચન્દ્ર સાથે તારે શત્રુતા હોવાથી રોષાતુર બનેલ રાજા તારો અવશ્યમેવ વધ કરશે.’ ૨૩૧ છે