Page Text
________________
५५२
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १४ श्लो० १८०-१८२
પિતાની પત્નીઓથી વિગ કરાવી તે પક્ષીઓને પકડીને પાંજરામાં રાખવા તે પણ તેઓના માટે દુખના કારણરૂપ છે. જેમ હિમ વૃક્ષને પીડા કરે અર્થાત બાળે, તેમ પક્ષીઓને પાંજરામાં પૂરવાં તે તેમના માટે અત્યંત દુખદાયી છે. તે ૧૮૦
नभश्चराम्भश्वरभूमिचारिणां वपुष्मतां स्वैरसुखप्रचारिणाम् । निमालयनीतिदृशा चराचरं भवानिशं साधुरिवाभयप्रदः ॥ १८१॥
हे साहे, नभस्याकाशे चरन्तीति नभश्चराः पक्षिणः, तथा अम्भसि पानीये चरन्तीति अम्भश्चारिणो मत्स्या मकरादयः, तथा भूमौ पृथिव्यां चरन्तीत्येवंशीला भूमिचारिणः शशशम्बरवराहहरिणादयो वन्या गोमहिषपश्वेडकादयो ग्रामीणास्तेषां वपुष्मतां देहिनां जन्तूनां त्वं नीतिशा न्यायचक्षुषा चराचर स्थावरजङ्गमरूपं जगन्निभालयन स्वात्मव त्सर्गाऽपि सत्त्वाः पालनीया इति बुद्धया पश्यन्ननिशं निरन्तर साधुरिव प्रथिवीजलानलवायवनस्पतित्रसाभिधानानां षणां कायानां पालयितेव अभय जीवितदान प्रददाती. त्यभयप्रदो भव एधि । किं च । वपुष्मतां स्वैर स्वेच्छया सुखेन मनसा तेन च प्रचरन्तीत्येवंशीलास्तेषाम् ॥ इति पञ्जरपक्षिमोचनमार्गणम् ॥
લેકાર્થ હે રાજન, સ્વેચ્છાપૂર્વક સુખથી વિચરનારાં પક્ષીઓ આદિ નશ્ચર , મત્સ્યઆદિ જલચર છે, અને હરણ, વરાહ, ગાય, ભેંસ, પાડા આદિ ભૂચર જીવેને વાયદૃષ્ટિથી જોનારા આપ પિતાના પ્રાણની જેમ જતા સાધુની જેમ નિરંતર અભય આપનારા બને. ૧૮૧
इति निशम्य दयोदयगर्भितं क्षितिपतिर्यतिशीतरुचेर्वचः ।
कवितृकाव्यमिवाप्रतिम गुणैर्मनसि तं प्रशशंस चमत्कृतः ॥ १८२ ॥ शितिपतिरकब्बरसाहिः चमत्कृतः आश्चर्य प्राप्तः सन् मनसि चित्ते एव गुणैः श. मदमकृपासत्त्वादिभिरप्रतिममसाधारणं तं सरि प्रशशंस प्रलाद्यते स्म । किं कृत्वा । यतिशीतरुचेर्मनिमृगाङ्कस्य इत्यमुना बन्दिविहगादिमोचनद्वारा दयाया यावजगजन्तृपरि कृपाया उदयः प्रादुर्भावः गर्भे मध्ये जातोऽस्येति तद्दयोदयगर्भितं करुणाकलित वचो विभुघाक्यं निशम्य श्रुत्वा । वचोऽपि किंभृतम् । गुणैनिःस्पृहताशान्तरसादियुक्ततापरोपकारितादिभिरप्रतिममनपमम् । किमिव । कवितृकाव्यमिव । यथा कवितः कवेः काव्यं कवित्व गुणैरुपमोत्प्रेक्षाप्रसादकान्तिश्लेषालंकारादिभिरप्रतिमं न विद्यते प्रतिमा प्रतिबिम्ब यस्य तादृशं स्यात् ।।
કાર્ય આચાર્યદેવના દયાગર્ભિત વચન સાંભળીને અકબરબાદશાહ ચિત્તમાં ચમત્કાર પામ્યા અને કવિની કવિતામાં રહેલા ઉપમા, અંલકાર, ઉપ્રેક્ષા અને શૈલેષ આદિ અસાધારણ
| SR No. | 005969 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 03 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |