________________
MINSuinine
सर्ग १० श्लो० ९-१०]
हीरसौभाग्यम्
७५
स्पलतायाम् । बलिगृहं नागलोकं निर्जित्य पराभूय अस्य बलिगृहस्य मौलौ मस्तके पदं चरणं स्थानं ससर्ज सृजति स्म । किंभूतेन वैभवेन । दम्भोलिर्वज्र पाणौ हस्ते यस्य स तस्य सहस्रनेत्रस्य नगर्या अमरावत्या विभवस्य अभिभवनमभिभावस्तत्र प्रागल्भ्यं प्रतिभापत्तां चातुर्यमुखममुत्साहं घा आकलयता बिभ्रता पदं चक्रे । केव । कालीव । यथा पार्वती कासरनामानं सुराणां देवानामसहजं विरोधिनं स्वस्यात्मनो विभोर्भावो वैभवम् । अत्र भावेऽण । तेन वैभवेन सामथ्येन महत्त्वेन वा । 'स्तोत्रं सुविस्तृतमतिर्न विभुर्विधातुम्' इति कल्याणमन्दिरस्तवे । 'विभुः समर्थः' इति तद्वृत्तिः । बालगृह पाताल निर्जित्य जित्वा अस्य महिषासुरस्य मौलौ मस्तके पदं स्वचरण चकार । तन्मूर्तेस्तत्प्रकारदर्शनात् ॥ इति दिल्ली ॥
શ્લેકાર્થ - જેમ પાર્વતી મહિષાસુર” નામનાં દત્યને તિરસ્કાર કરીને તેના મસ્તક ઉપર ચરણ સ્થાપન કરીને રહી છે તેમ આ દિલ્હી નગરી પિતાનાં વૈભવથી ઈન્દ્રપુરી અમરાવતીને તિરસ્કાર કરીને પ્રગભતા ધારણ કરતી હવે પિતાનાં વૈભવથી પાતાલકને છતીને તેનાં મસ્તક ઉપર પગમકીને જાણે રહી ન હોય ! લા
तस्यां महीहिमकरेण हमाँउनाम्ना
जज्ञे पुरंदरविजित्वरविक्रमेण । यस्यौजसेव विजितेन पदं मुरारे
स्तत्तुल्यतां स्पृहयतांशुमता न्यषेवि ॥ १० ॥ तस्यां दिल्लीनगर्या हमाँउ इति नाम यस्येति तेन हमाँउनाम्ना महीहिमकरण क्षोणीरोहिणीरमणेन जज्ञे संजातम् । किंभूतेन । पुरंदरस्य वासवस्य विजित्वरो विशेषेण जयनशीलो विक्रमो बल यस्य तेन । यस्य हमाँउपातिसारोजसा प्रतापेन विजितेनाभिभूतेन सता । पुनस्तस्य हमाउप्रतापस्य तुल्यतां सादृश्यं स्पृहयता इच्छता अंशुमता सूर्येण । उत्प्रेक्ष्यते-मुरारेर्नारायणस्य पदं चरण विष्णुपदं न्यषेवि सेव्यते स्म इव ॥
લોકાર્થ તે દિલ્હી નગરીમાં ઈન્દ્રના પરાક્રમને પણ જીતી લે તે પરાક્રમી હુમાંઉ (હુમાયુ) નામને રાજા હતા. તે હુમાંઉના પ્રતાપથી પરાભવ પામેલે સૂર્ય તેની તુલ્યતા પ્રાપ્ત કરવા માટે જાણે હજુપણ આકાશની ઉપાસના કરતે રહ્યો છે ! ૧ળા