________________
सर्ग १३ श्लो. १६४-१६६ ] हीरसौभाग्यम्
४२१
મારી ગુસ્તાથી દુર્વહ એવી પૃથ્વીને ધારણ કરતે શેષનાગ દુઃખી ના થાઓ !” આ કારણથી જાણે આચાર્યદેવ મંદગતિએ ચાલતા ન હોય ! ૧૬૪ .
इमे चले मेचकिमाङ्किते च तदौचिती रोखुमदःप्रचारम् । नेत्रे क्षिपन्तं किमिति प्रमातं युगंधरायां पुरतो धरायाम् ।। १६५ ।।
पुनः किं कुर्वान्तम् । पुरतः पुरस्तादग्रतः प्रमात प्रमाणीकृतं युगंधरं कूबरं रथस्य वृषभस्य स्कन्धनिक्षेपणस्य योग्यं काष्ठविशेषं धूसरमिति जने प्रसिद्धं यस्यां तादृश्या धरायां पृथ्वीपीठे नेत्रे नयने क्षिपन्त स्थापयन्तम् । उत्प्रेक्ष्यते इति हेतोः किम् । इति किम् । इमे नेत्रे चले चञ्चलस्वभावे च पुनम चकिमाङ्किते अन्तःश्यामताकलिते । मलिनाशये इत्यर्थः । तत्तस्मात्कारणात् अदःप्रचारमेतयोः प्रसारं रोघुमौचिती योग्यता। उपचितमेवेत्यर्थः ॥
શ્લેકાર્થ
વળી આચાર્યદેવ પિતાની આગળ ધુંસરા પ્રમાણ પૃથ્વી પર બંને નેત્ર સ્થાપન કરતા હતા. “આ નેત્રયુગલ ચપલ અને શ્યામ છે, અર્થાત્ મલિન આશયવાળું છે, તે માટે આ બંનેના પ્રચારનો વેધ કર યોગ્ય છે?—માટે પૃથ્વી પર આચાર્યદેવ જાણે બને નેત્ર સ્થાપન કરતા હતા ! ! ૧૬૫ છે
दण्डं स्वपाणौ दधतं स्वबाहाजितं भजन्तं किमु कल्पसालम् । कल्पं मुनीनामिव मूर्तिमन्तं कल्पं निजाङ्गे पुनरुद्वहन्तम् ॥ १६६ ॥
पुनः किं कुर्वन्तम् । स्वपाणौ निजवामहस्ते दण्डं यष्टीं दधत धारयन्तम् । उत्प्रेक्ष्यतेस्वबाहया निजभुजेन जितं पराभूतम् अत एव भजन्तं सेवमान यो येन जितः प्रायस्त स सेवते । कल्पसालमिव कल्पद्रुममिव । पुनः किं कुर्वन्तम् । निजाङ्गे आत्मीये शरीर कल्पं यतीनां शरीरावरणयोग्यवस्त्रविशेष 'कलपडो' इति प्रसिद्धः । उद्वहन्तं बिभ्रतम् । उत्प्रेक्ष्यते-मूर्तिमन्तं शरीरशालिनं मुनीनां सुसाधूनां कल्पमाचारमिव ॥
