________________
३२
हीरसौभाग्यम्
सर्ग ९ श्लो० ७२ -७४]
કલેકાર્થ
પ્રભાત સમયે સૂર્ય પિતાના કરોને વિસ્તારને શોભે છે, તે જાણે વૃક્ષની પંકિતઓમાં વિકસવાર પલને સંચય કરતે ન હોય સરેવરમાં વિકસ્વર લાલ કમલોની શોભા વિસ્તાર ન હોય પર્વ તેનાં શિખરોમાં લાલ ધાતુમય પૃથ્વીને કરતે ન હોય દિગાંગનાઓના મુખમાં તાંબૂલની શોભાને આપતે ન હોય ! મૃગનયનાં સ્ત્રીઓનાં સેંથામાં સિંદૂર પૂરત ન હોય ! આવા સૂર્યને ઉદય થ. ૭૦ ૭૧ ૭રા
प्रारेमे भानुना व्योम्नि क्रमाञ्चकमणक्रमः ।
विश्वविश्वंभराभोग प्रेक्षितु किमु काश्ता ॥७३॥ भानुना मार्तण्डेन व्योम्नि गगनाङ्गणे क्रमादनुक्रमेण चक्रमणक्रमः गमनस्यानुक्रमः परिपाटी चङ्कमणकलितः क्रमः प्रारेभे पादाः प्रारेभिरे । अथ वा चङ्कमस्य क्रम आनन्तर्य निरन्तरत्वं विश्रामरहितत्वेन गन्तुं प्रारभतेत्यर्थः । 'क्रमः कल्पाघ्रिशक्तिषु परिपाठ्याम् इत्यनेकार्थः । 'परम्परायां पावक्षेपे आनन्तर्ये पदसंधावपि क्रमः इत्यनेकार्थावचूरिः। उत्प्रेक्ष्यते-विश्वस्य जगतः अथ वा विश्वस्याः समग्राया विश्वभरायाः वसुधराया; आभोग विस्तारं प्रेक्षितुं द्रष्टुं काश्ता किमु वाञ्छतेव ॥ इति दिनोदयः ॥
કલેકાર્થ અનુક્રમે સૂર્ય આકાશમાં ચાલવાનો પ્રારંભ કર્યો તે જાણે જગતની પૃથ્વીને વિસ્તાર नेपानी तनी ४२छ। न डाय ! 103
आसाद्य दर्शनं तस्याः शासनस्वर्गिसुभ्रवः ।
व्यरंसीध्यानतः सूरिोगीव परमात्मनः ॥७४॥ सरिहीरविजयसूरीन्द्रो ध्यानतः सूरिमन्त्रजापतः प्रणिधानायरंसीद्विरमते स्म । कि कृत्वा । तस्याः पूर्वोक्तसर्वाङ्गवर्णनागमनादिव्यतिकरायाः शासनदेवतायाः दर्शन प्रत्यक्षावलोकनमासाद्य अधिगत्य । साक्षात्समीक्ष्येत्यर्थः । क इव । योगीव । यथा योगसाधको जितेन्द्रियो ध्यानविधानकतानः परमात्मनः परमात्मस्वरूपस्य दर्शन प्राप्य विरमति । ध्यानं कुर्वाणा योगीन्द्रा हृदि परमात्मनमालोक्य ध्यानाद्विरमन्ते । यथा 'योगे स चान्तः परमात्मसंझं दृष्ट्वा परं ज्योतिरुपारराम' इति कुमारसंभवे ।