________________
२२
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग ९ श्लो० ४९-५१
उपलक्षणादग्रहनक्षत्राणि एव परिवारः परिच्छदो यया । पुनः किंभूता । छिन्ना लूना भद्रकारिता ध्वान्तान्यन्धकाराण्येव कचच्छटा केशपाशो यया । योषितो हि भर्तरि मृते शिरःकेशान्मुण्डयन्ति ॥
પિતાને પતિ ચન્દ્ર પરલેકવાસી થતાં અર્થાત અસ્ત થતાં રાત્રિરૂપી તપસ્વિની ગ્રહ, નક્ષત્ર તારાઓ આદિ પરિવારને ત્યાગ કરી, અંધકારરૂપ કેશકલાપને છેદી નાંખી પરિવ્રાજિકા જેવી બની ગઈ. ૪લા
संसिसृक्षुः शशी कान्तां कामगादनुरागवान् । इत्यालोकयितुं शङ्के तमी तमनुजग्मुषी ॥५०॥
तमी इन्दुकान्ता शशिनं स्ववल्लभं विधुमनुजग्मुषी पृष्ठे प्रस्थिता पश्चाद्गच्छति स्म । उत्प्रेक्ष्यते-इत्यालोकयितुमित्यमुना प्रकारेण प्रेक्षितुमिव । इति किम । अनुरागवाननुरति. कलितः । 'रागोऽनुरागोऽनुरतिः' इति हैम्याम् । अनुगतो रागो रक्तिमा तेन संयुक्तः । अस्ताद्रिसंगमान्मनागरुणीभूतत्वादिदं विशेषणम् । शशी कां चतुर्पु वर्णेषु अन्यतरां खेचरी मप्सरसं वा नागाङ्गनां वा । किंनाम्नी कान्तां स्त्रियं संसिसृक्षुः कस्याः सङ्गकर्तुमिच्छुः। अगात्कुत्रापि मां विमुच्य गतः । 'निर्वापयिष्यन्निव संसिसृक्षाः' इति नैषधे।।
xà la: ચન્દ્ર પ્રિયા રાત્રિ પિતાના પતિ ચન્દ્ર પાછળ ગઈ. (શા માટે !) મને એમ લાગે છે કે પિતાને પતિ ચન્દ્ર, દેવાંગના નાગાંગના, કે ખેચરી આદિ કઈ સ્ત્રીની આસકિતથી ગયે છે, આ જેવા માટે જાણે રાત્રિ ચન્દ્ર પાછળ ગઈ ન હોય. ! પત્રા
कि पाथेयमिवादाय क्षपा नक्षत्त्रमुक्तिकाः । प्रत्यूषे प्रोषितं कान्तं मृगाङ्कमनुगच्छति ॥५१॥
प्रत्यूषे प्रभातसमये प्रोषितं द्वीपान्तर प्रति प्रस्थितं मृगाङ्क हरिणलाञ्छनं निजहृदयनायक कान्तम् । उत्प्रेक्ष्यते-क्षपा निशा किमनुगच्छति पृष्ठे प्रयातीव । किं कृत्वा । नक्षत्राणि उडवः उपलक्षणत्वात्तारका एव तद्रूपा वा मुक्तिका मुक्ताफलानि अल्पभारवहुमूल्यानि मौक्तिकानि आदाय गृहीत्वा । किमिव । पाथेयमिव । यथा काचित्त्रिपटिका
